BAHARİN LEHİB

Kabil- Afganistan’da “kadınları destekleme” adı altında düzenlenen sergiler, Taliban hükümeti ve uluslararası kuruluşlar için daha çok bir propaganda ve gelir kaynağı haline gelmiş durumda. Kadınlar, tüm zorluklara rağmen korku ve ayrımcılıkla karşı karşıya kalırken, sözde destek mekanizmaları aslında kadınların varlıklarını kontrol altına almak ve siyasi-finansal olarak sömürmek için bir araç işlevi görüyor.

Bu kapsamda Kabil’in Badam Bagh bölgesinde 2-5 Ekim tarihleri arasında dört gün süren el sanatları ve tarım ürünleri sergisi düzenlendi. Yaklaşık 50 standın kadınlara ayrıldığı fuarın amacı resmi olarak tüccar ve zanaatkâr kadınları desteklemek olarak açıklansa da sahada yaşananlar bunun çok farklı olduğunu gösterdi.

Sergi alanında kadınlara baskı

Serginin her köşesinde, ziyaretçilere başörtüsü takmaları yönünde uyarılar yapan silahlı Taliban yetkilileri bulunuyordu. Ayrıca fuar alanında fotoğraf ve video çekimi kesinlikle yasaktı. Serginin açılış törenine Taliban hükümetinin üst düzey yetkilileri katılırken, kadınların açılışa girişine izin verilmedi. Son gün ise Taliban yetkilileri tekrar gelerek serginin sona erdiğini duyurdu.

Basın engellendi

Medya mensuplarına yönelik kısıtlamalar da dikkat çekiciydi. Yalnızca Taliban Enformasyon ve Kültür Bakanlığı’na kayıtlı ve özel kart sahibi gazetecilerin haber yapmasına izin verilirken, diğer basın mensuplarının fotoğraf çekmesi ve haber yapması engellendi.

Ziyaretçilerin çoğunluğunu çocuklu kadınlar oluşturuyordu. Ancak kadın satıcılar, halkın kötü ekonomik koşulları nedeniyle ürünlerini satmakta zorlandıklarını belirtti. Fuarın son gününde ürünler açık artırmaya çıkarıldı; ancak bu da masrafları karşılamaya yetmedi. Kadın satıcılarla görüşme talepleri, Taliban tarafından engellendi; yalnızca seçilen kişilerle görüşmelerine izin verildi. Buna rağmen bazı kadınlar, çalışma koşullarının zorluğuna dair bilgiler paylaştı.

‘Kısıtlama ile karşılaşıyoruz’

Herat’tan katılan ve yerel Afgan kıyafetlerini satan Negina Fazel, “Sekiz kadın meslektaşımla birlikte ekonomik bağımsızlığımız için çalışıyoruz. Toplumda bir rol alabilmek için gece gündüz çalışıyoruz, ancak birçok kısıtlama ve engellemeyle karşılaşıyoruz” dedi.

Mezar-ı Şerif’ten bir diğer satıcı olan Nuriye Veli, “Kadınların bu tür sergilere katılmasına izin verilmesinin asıl nedeni, Taliban hükümetinin stantlarımızı kiralamak adına Birleşmiş Milletler'den yüksek miktarda fon almasıdır. Görünüşte kadınlara destek sağlanıyormuş gibi gösteriliyor, ancak gerçekte bu süreç büyük uluslararası fonların kullanımıyla yürütülüyor. Aksi takdirde, biz kadınların bu tür faaliyetlerde yer almasına asla izin verilmezdi” sözlerine dikkat çekti.