SİLVA AL-İBRAHİM

Hesekê- Suriye’de Baas rejiminin çökmesi ve cihatçı grup Heyet Tahrir El-Şam’ın (HTŞ) geçici yönetim oluşturmasının ardından başkent Şam, siyasi ve toplumsal düzeyde büyük değişikliklere tanık oluyor. Ancak ülkedeki kadınlar yaşanan gelişmelerden endişeli çünkü kadınların yeni bir Suriye'nin inşasındaki rolleri tartışma konusu. HTŞ’nin politikaları kadınlar tarafından kaygıyla izlenirken ülkenin nasıl bir yola gireceği konusundaki belirsizlikler ise devam ediyor.

Suriye’de yaşanan yeni gelişmeleri Jineoloji Akademisi Üyesi Alya Osman, ajansımıza değerlendirdi. Suriye’de uzun yıllar iktidarda kalan Baas rejiminin Suriye'deki feminist hareketi zayıflatmak için birçok baskı yöntemini devreye koyduğunu belirten Alya Osman, “Kadınlar Birliği'nin bir erkek tarafından yönetildiği birçok kişi tarafından biliniyor. Rejim döneminde parlamentoda kadın temsiliyeti zayıftı ve kadınlar siyasette aktif rol oynayamadı. Kadınlar baskılara rağmen mücadelelerini sürdürdü. Örneğin Najah Al-Attar ve Buthaina Shaaban, Hafız Esad'ın yönetiminden günümüze kadar varlıklarını sürdüren iki figür. Suriye’de kadınların hakları gasp edildi ve hapishaneler hakları için mücadele yürüten kadın aktivistlerle dolduruldu” dedi.

‘Rojava’da kadınlar mücadelelerini sağlam bir zemine oturttular’

Esad döneminde ailelerin damgalanma korkusu nedeniyle kızlarına yönelik baskılarını artırdığını ifade eden Alya Osman, “Ancak Kuzey ve Doğu Suriye’de kadınlar öncülüğünde ortaya çıkan Rojava Devrimi’yle birlikte kadınlar siyasetten sanata, öz savunmadan ekonomiye yaşamın her alanında yer almaya başladılar. Rojava’da örgütlenen ve kendi kurumlarını açan kadınlar, çeşitli alanlarda aktif rol aldılar ve mücadelelerini sağlam bir zemine oturttular” şeklinde konuştu.

‘Kadın tarihi manipüle edilmeye çalışılıyor’

HTŞ kısa bir süre önce eğitim müfredatında örgütün ideolojisi yönünde kimi değişikliğe gitti. Tepkiyle karşılanan bu değişime ilişkin de konuşan Alya Osman, “Rejimin çöküşünden sonra Suriye’nin geçici yönetimine getirilen cihatçı grup Heyet Tahrir El-Şam, bir aydan kısa bir süre sonra eğitim müfredatında kimi değişiklikler yaptı. Bu değişiklikle birlikte Kraliçe Zenubiya ve Xewla isimleri eğitim müfredatından çıkarıldı. Yeni müfredatta, ‘Osmanlı işgali’ ifadesinin yerine ‘Osmanlı açılımı’ yer aldı. Hıristiyanlık ve Yahudilik din grupları içinden çıkarılarak, sadece İslam dinine yer verildi. Ayrıca mitolojik tanrı Marduk’un fotoğrafları ve ona ait bilgiler de kitaplardan çıkarıldı. Tüm bu yaklaşımlar kadın tarihinin manipüle edilmeye ve silinmeye çalışıldığını ortaya koyuyor” sözlerine yer verdi.

‘Tahammülsüzlüğün göstergesi’

Suriyeli kadınların her düzeyde zorluklarla karşı karşıya olduğunu dile getiren Alya Osman, sözlerine şöyle devam etti: “Gelinen aşamada kadın kimliğini ülke tarihinden silmeye yönelik bir girişim var ve Suriye'nin yeni durumunda mümkün değil. Eğitim müfredatında kadın tanrıçaların isimlerinin çıkarılması HTŞ’nin zihniyetini de ortaya çıkarıyor. Bu zihniyetle Suriye nasıl yeniden inşa edilecek? Suriye'de Milattan Önce (M.Ö.) 3 bin yıldaki Tel Halaf uygarlığına kadar uzanan kadın tarihini silme çabası var. Bu tür girişimler, kadın tarihine ve kadınların tarihte gösterdiği başarılara tahammülsüzlüğün göstergesidir.”

‘Kadınlar yalan vaatlere aldanmayacaktır’

Toplumların erkeklere göre inşa edilmeye çalışıldığını Alya Osman, “Toplumu aydınlatmak yerine hangi hakla kadın tarihini çarpıtmaya çalışıyorlar? Baas Partisi iktidara gelmeden önce ve sonrasında kadınların Suriye toplumundaki rolünü göstermek kadın hareketi olarak bizim görevimizdir. Suriye toplumunun çoğunluğu Suriye'nin Afganistan’a dönüşmesi konusundaki korkularını dile getiriyor. Ancak Suriye’nin jeopolitik önemi nedeniyle bu düşük bir ihtimaldir. Suriye toplumu çeşitli fikirlere açıktır. Etnik, dinsel ve entelektüel çeşitlilik içeren bir ülkedir. Ayrıca Kuzey ve Doğu Suriye’de bir kadın direniş deneyimi var. Kuzey ve Doğu Suriye’de kadınlar on yılı aşkın bir süredir askeri, siyasi, ekonomi başta olmak üzere her alanda önemli bir deneyim kazandı. Bu nedenle kadınlar yalan vaatlere aldanmayacaktır ve her türlü dışlanma girişimini kabul etmeyecektir” sözlerine dikkat çekti. 

‘Daha iyi bir gelecek inşa etmek istiyoruz’

“Karşı karşıya olduğumuz zorluklar ve bir savaş var” diyen Alya Osman, “Bu nedenle gelişmiş bir örgütsel duruma ve kadınlara her yerde erişime ihtiyacımız var. Suriyeli kadınlar için daha güzel bir gerçeklik inşa etmek istiyoruz. Bunun için gelecekteki Suriye'nin inşasını etkilemeyi başarabilecek pratik adımlar atmalıyız. Kadınlar olarak ortak bir irade üzerinden çalışmalarımızı sürdürüyoruz” diyerek sözlerini noktaladı.