MEYSA QAZÎ

Sudan – Sudan’da ordu güçleri ve paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri arasında yaşanan çatışmalar özellikle kadınlar ve çocuklar olmak üzere milyonlarca insanın hayatını olumsuz bir biçimde etkilemeye devam ediyor. Birleşmiş Milletler’e göre, Sudan’da çatışmaların şiddetlenmesi sonucunda 19 milyon çocuk eğitimden mahrum kaldı. Gözlemciler, bu durumun başlıca sonuçlarından birinin çocukların çatışmalara sürüklenmesi olacağını, ayrıca savaşın neden olduğu psikolojik etkilerin bilişsel geriliklere yol açarak çocukların yeniden eğitime uyum sağlamasını zorlaştıracağını belirtiyor.

Save the Children sivil toplum örgütüne göre; 1,5 milyondan fazla çocuk aileleriyle birlikte sınırları aşarak komşu ülkelere geçti, yaklaşık 6 milyon çocuk ise aileleriyle birlikte iç çatışmalar nedeniyle ülke içinde yerinden edildi. Zor koşullar altında yaşayan ve barınma merkezleri ile en temel yaşam şartlarından bile yoksun kamplarda kalan çocukların oranı ise yüzde 45.

‘Eğitim almak ancak para ödeyerek mümkün’

Ajansımıza konuşan sınırı çocuklarıyla birlikte geçerek kurtulmaya çalışan annelerden biri olan Faize Yakup, ülkesini güvenlik ve eğitim arayışıyla terk ettiğini söyledi. Faize Yakup, güvenli bir ortam bulmasına rağmen çocuklarının eğitimden mahrum kalmasının kendisini derinden etkilediğini ifade ederek şunları söyledi: "Kampta bizimle birlikte olan çocukların hiçbiri okula gitmiyor. Eğitim almak ya da okula gitmek ancak para ödeyerek mümkün ve bunu karşılayamıyoruz. Biz mülteci kampında yaşıyoruz ve çocuklarımızın eğitime devam edebilmesi için ulaşım masraflarını bile karşılayamıyoruz. Çok zor şartlarda yaşıyoruz."

Faize Yakup, Sudan’dan Uganda’ya uzanan uzun göç yolculuğunu şu sözler ile ifade etti: "Dolandırıldık ve uçakla seyahat etmek için ödediğimiz parayı kaybettik. Güney Sudan’da iki hafta boyunca kaldık ve ancak daha sonra Uganda’ya ulaşabildik. Şu anda yılanlar ve böceklerle dolu bir kampta kalıyoruz. Su ve gıda sıkıntısı çekiyoruz, hastalar tedavi bulamıyor. İnsanlar, yerinden edilenlere yemek sağlamak için bir hayır mutfağı kurdu, ancak bazen mutfakta bile yiyecekler tükeniyor."

Çocuklar eğitimden uzak kalıyor

Sudan Öğretmenler Komitesi üyesi Kameriye Ömer, çocukların eğitimden uzak kalmasını "En büyük felaket" olarak nitelendirdi ve çok sayıda çocuğun düzenli eğitim sürecinin dışında kaldığını belirterek, "İlkokul çocukları, belli bir süre eğitimden uzak kaldıklarında okuma yazma bilmeme durumuna geri dönerler ve bu büyük bir felakettir. Şu anda üç eğitim seviyesini kaybettik. Çatışma yaklaşık 20 aydır sürüyor ve birinci sınıf öğrencilerinin şu an üçüncü sınıfta olmaları gerekiyordu. Ancak bu çocuklar eğitimden mahrum kaldı. Ayrıca çatışma başladığında zaten bu sınıflarda okuyan öğrenciler vardı ve onlar da etkilendi."

Kameriye Ömer, "Altı nesli ciddi anlamda okuma yazma bilmez olarak değerlendiriyoruz artık. Bunun yanı sıra beşinci ve altıncı sınıf öğrencileri, ortaokul ve lise öğrencileri gibi daha ileri düzeydeki sınıflar da var. Bu seviyelerdeki birçok öğrenci eğitimi bırakacak, iş bulamayacak ve çoğu koşullar gereği silahlanacak. Böylece milis güçlere katılacaklar. Bu da çatışma döngüsünün devam edeceği anlamına geliyor. Çünkü Sudan’ın bağımsızlığından bu yana savaşların sebepleri arasında bilinçsizlik, eğitimsizlik ve zenginliğin adil dağıtılmaması yatmaktadır" diye belirtti.

‘Bu savaşın en büyük yıkımlarından biri eğitimdir’

UNICEF’e göre 19 milyondan fazla çocuğun eğitimden uzaklaştığını hatırlatan Kameriye Ömer, konuşmasına şöyle devam etti: “Bu sayı, Sudan’ın geleceğini inşa edecek olanların sayısıdır bu da büyük bir sorun teşkil ediyor. Sudan’ın bu şekilde bir geleceği olamaz. Yoksulluk, açlık ve hastalığa ek olarak gelecek nesillerde cehalet de yaygınlaşacaktır. Bu da savaşın en büyük yıkımlarından biridir ve Sudan toplumunu ve gelecek nesilleri tehdit eden en büyük felakettir. Umarız savaş durur ve insanlar savaşın yıkımlarını yeniden inşa etmeye başlar."

Kameriye Ömer, UNICEF ve UNESCO ile iş birliği içinde olan çeşitli ulusal girişimler olduğunu ve bu girişimlerin Çad, Kenya, Ruanda, Mısır ve Libya gibi birçok ülkede barınma merkezlerinde çalıştığını ifade etti. Kameriye Ömer, devamında şunları söyledi: “Bu girişimlerden biri olan Sudanlı ‘Meşit’ adlı inisiyatif, çocukların bulundukları bölgelerde mevcut imkânlara göre bir eğitim ortamı sağlamayı amaçlıyor. Bu girişim, barınma merkezlerinde bulunan Sudan Öğretmenler Komitesi üyeleriyle iş birliği yaparak, bu merkezlerde sınıflar oluşturmaya çalışıyor. Bunlar alışılmış anlamda okullar olmasa da çocuklara okuma yazma öğretmeyi amaçlıyor ve bu şekilde dikkat çekiyor.”