ELİF AKGÜL

İstanbul- Önce döviz krizi, ardından zamlarla beraber kadınlar için temel bir gereksinim olan hijyenik pede ulaşım daha da pahalılaştı. Bir yılda yüzde 51,04 zamlanan hijyenik pedlerin birim fiyatı 2 TL’yi bulmuş durumda. Derin Yoksulluk Ağı'nın araştırmasına göre, Türkiye'de kadınların yüzde 82'si hijyenik pede erişemiyor. Hijyenik pedlerin ücretsiz olması ya da en azından yüzde 18 verginin indirilmesine yönelik tepkiler ve talepler de sürüyor.

HDP’li vekillerden kanun teklifleri

Pedler ile ilgili kadınların talepleri TBMM’de de sıkça dile getirildi. HDP İstanbul Milletvekili Oya Ersoy “kadınların kullanmak zorunda oldukları hijyenik ürünlerdeki KDV oranının yüzde 18’den yüzde 1’e düşürülmesine” yönelik Katma Değer Vergisi Kanunu’nda değişiklik yapılması için bir kanun teklifi verdi. HDP Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu da Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nunda değişiklik yapılarak “kadınların menstrüasyon dönemlerinde kullandığı hijyen ürünlerinin ihtiyaç sahiplerine ücretsiz temin edilmesi ve bu ürünler üzerindeki verginin yüzde 1'e düşürülmesi” için kanun teklifi verdi.

Ayrıca Change.org sitesinde hijyenik pedlerin ücretsiz olması, yüzde 18 KDV’nin kaldırılması ve mahpuslara ücretsiz olarak verilmesi için çeşitli kampanyalar sürüyor.

Bu talebi dile getirenlerden biri de HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm. Ajansımıza konuşan Züleyha Gülüm, sosyal bir devletin temel ihtiyaçlardan biri olan hijyenik pedleri ücretsiz dağıtmasının gerekliliğinin altını çizdi.

“Hijyenik pedlerin lüks mal sayılması inanılmaz”

Özellikle kadın yoksulluğunun yoğunlaştığı bir dönemden geçtiğimizin altını çizen Züleyha Gülüm, AKP’nin kadınları evlere kapatma, iş hayatından koparma siyaseti sürerken kadınların da işten çıkarılma, düşük ücrete çalıştırılma gibi durumlarla karşı karşıya kaldığını hatırlattı. Bu ekonomik ortamın üzerine yüklenen zamlarla kadınların cinsel sağlığına yönelik ürünlerin de yüksek fiyata satıldığını ifade eden Züleyha Gülüm, “Yüzde 18 KDV altın, mücevher, sıfır araba gibi lüks tüketim malzemelerine kullanılırken temel bir gereksinim olan hijyenik pedin bunlar arasında sayılıyor olması inanılmaz” dedi.

“Bir sosyal devlet temel ihtiyaç maddelerini ücretsiz olarak vermek zorunda” hatırlatmasında bulunan Züleyha Gülüm şöyle konuştu:

“Kadınların düzenli olarak ihtiyacı olan bu ürünün aslında ücretsiz olması, kadınlara ihtiyaçları oranında bunun dağıtılması gerekiyor. Ama mesele bilhassa kadınların bedenleriyle, sağlıklarıyla ilgili ihtiyaçları olunca bu iktidar tabii ki bu ürünlerin devlet tarafından karşılanmaması, üstünün kapatılması, görünmez kılınması yönünde bir tavır takınıyor.”

“En dezavantajlılar yoksullar, göçmenler, mahpuslar, öğrenciler”

Züleyha Gülüm, fahiş fiyatlardan en fazla etkilenenlerin de toplumun dezavantajlı kesimleri olan, yoksul, göçmen ve mahpus kadınlar olduğunu ifade etti.

“Milyonlarca göçmen de yoksulluk zemininde yaşıyor. Burada kayıtlı, güvenceli bir iş bulabilmeleri hiç mümkün değil. Göçmen olmak zor, göçmen kadın olmak daha zor. En yoksulun da yoksulu olan göçmen kadınlar açısından bu tür ürünlerin ücretsiz olarak dağıtılması gerekiyor.”

“Mahpuslar hijyenik pedleri fahiş fiyatla kantinden almak zorunda”

HDP Milletvekili özellikle cezaevinde kalan kadınlara dikkat çekti.

“Bir diğer kesim de cezaevlerindeki mahpuslar. Son süreçte cezaevleri bir ticarethaneye çevrildi. Elektriğin suyun yemeğin bile çok yüksek rakamlarla satıldığı yerler haline geldi. Kantin fiyatları inanılmaz. Hatta, zam geleceği zaman aynı dışarıda olduğu gibi ürünleri bekletip sonra zamlı fiyattan satmak gibi cezaevleri kantinlerinde uygulamalar olduğu haberleri geliyor. Kadınların cezaevlerinde hijyenik ped alabilecek tek yer oralar. Dışarıdan biri size bir hijyenik ped getiremiyor. Bu eskiden mümkündü ama artık cezaevlerinde mahpuslar neredeyse her şeyi kantinden almak zorunda. Kantinde satılan bir malzeme varsa siz onu kantinden almak zorundasınız, dışarıdan yakınınızın, akrabanızın, arkadaşınızın size vermesi mümkün olmuyor.”

Bir diğer dezavantajlı kesimin de öğrenciler olduğunun altını çizen Züleyha Gülüm, hem üniversite hem de ortaöğretim öğrencilerinin çok düşük bütçelerle eğitimlerini sürdürdüklerini, barınma sorunları olduğunu hatırlatarak devletin bu kesimlere ücretsiz hijyenik ped sağlamasının gerekliliğine dikkat çekti.

“Tüm kadınlar destek vermeli”

Devletin karşılaması gereken bu ürünlerde, yeterli olmasa da yüzde 18 KDV’nin düşürülmesinin elzem olduğunu ifade eden Züleyha Gülüm, bunun için kadınların topyekün ses çıkarmaları ve bu kampanyalara destek vermelerinin kazanımla sonuçlanabileceğini belirerek ekledi: “Bu önemli bir adım. Sadece ücretsiz olması meselesi değil, devletin bunun temel ve görünür bir ihtiyaç olduğunu kabul etmesi açısından da önemli bir nokta. Kadınların ihtiyaçlarını gizleme, saklama, yok sayma, karşılamama yönündeki ideolojk zeminini belki de tersinden dönüştürmüş olacağız. Bu anlamda bu kampanyaya bence herkes destek vermeli.”