İstanbul - Cumartesi Anneleri, gözaltında kaybedilen yakınlarının akıbetini sormak ve faillerin cezalandırılmasını talep etmek amacıyla her hafta gerçekleştirdikleri eylemlerinin 842’ncisini pandemi nedeniyle online gerçekleştirdi. Bu haftaki açıklamada 7 Haziran 1995 tarihinde Diyarbakır’da kaybedilen Edip Aksoy ve Orhan Cingöz’ün akıbeti soruldu. Edip Aksoy’un kızı Beritan Aksoy, babasının insan hakları savunucusu olduğunu ve birçok kez gözaltına alındığını söyleyerek, “Çeşitli işkenceler gördü. Köyde de çok uzun süre barınamamış göç etmek zorunda kalmışlardı. Diyarbakır Merkez’e geldikten sonra 7 Haziran günü Orhan Cingöz ile birlikte beyaz Toros marka bir araca bindirilip kaybedildiler. Onların araca bindiğini görenler vardı. Ama resmi kurumlara yapılan başvurularda gözaltına alınmadıkları ve şahısları tanımadıkları söylendi” dedi.

“Babamın mezarına ulaşmadan ölmek istemiyorum”

Babasının mezarına ulaşmadan ölmek istemediği söyleyen Beritan Aksoy, “26 yıldır onsuz tek bir anım geçmedi. Ben 40 günlükken kaybedildi, onu hiç görmedim. Bir insan bir mezar taşı ile mutlu olacak. Bugüne kadar en büyük hayalim babamın mezarının olması ve çiçeklerle donatıp o mezarı sulamak. Yıllar geçse de babamın mücadelesinden vazgeçmeyeceğim. Umarım bir gün cesedine kavuşacağım. Ölsem de bir gün kimsenin kabul etmediği gerçekler ortaya çıkacak. Onlar daha iyi bir dünyada yaşayalım diye canlarını verdiler. Ben onların yolunda gitmek istiyorum” ifadelerinde bulundu.

“Tüm çıkış yolları hilelerle kapatıldı”

Bu haftaki basın açıklamasını Savaş Buldan’ın kızı Zelal Buldan okudu. Zelal Buldan, “Türkiye’de gözaltında kaybetmelerle ilgili yürütülen süreçler suçun inkârı ve suçlunun cezasızlığı üzerinden şekilleniyor. Görülenlere, söylenenlere, tanık olunanlara, yani gerçeklere ‘soyut iddialar’ damgası vurularak hakikatle toplumun arasına örülen inkâr duvarı tahkim ediliyor” diye belirtti. Hakikatin izini süren kayıp yakınlarının, inkarın yarattığı yalan labirentinde kendilerini bulduğunu ifade eden Zelal Buldan, kayıp yakınlarının tüm çıkış yollarının hilelerle kapatıldığı bir labirentte hakikati duyurmaya ve adalete ulaşmaya çalıştığını vurguladı. Zelal Buldan, “Bugün bayram. Bu bayram da sevinci, ailece bir araya gelişleri değil, Sara Aksoy ve Ayşe Cingöz’ün şahsında, tüm kayıp ailelerinin ‘Evlatlarımızı ziyaret edeceğimiz, dertleşeceğimiz, çiçeklerle donatacağımız bir mezarımız olsun!’ talebini paylaşıyoruz” dedi.

“İhlalleri bildirdiği için baskı altındaydı”

Edip Aksoy’un Lice’ye bağlı Zenge köyünde yaşadığını ve çevresinde tanık olduğu hak ihlallerini üyesi olduğu İnsan Hakları Derneği’ne bildirdiği için güvenlik güçlerinin baskısıyla karşılaştığını anımsatan Zelal Buldan, Edip Aksoy’un, askerler tarafından üç kez gözaltına alındığını ve ağır işkence gördüğünü aktardı. Güvenlik güçlerinin köyü terk etmeleri yönündeki baskıları sonucunda Aksoy ailesinin 1993 yılında, Diyarbakır’a göç etmek zorunda kaldığına işaret eden Zelal Buldan, “31 yaşındaki Edip Aksoy, Diyarbakır’da tütün ticareti yaparak ailesinin geçimini sağlıyordu. Uzun yılların ardından dünyaya gelen bebeği 40 günlük olmuştu” diye belirtti.

“Beyaz Toros’a bindirilip götürüldüler” 

Edip Aksoy’un 7 Haziran 1995 sabahında Melikahmet’teki dükkânına gitmek üzere evden ayrıldığını söyleyen Zelal Buldan, “Öğlene doğru tütün almak için Diyarbakır’a gelen köylüsü 23 yaşındaki Orhan Cingöz’le buluştu. Birlikte saat 12.00 civarında Diyarbakır Dağkapı’daki Yeşilçınar Çay Bahçesi’ne gittiler. Burada arkadaşları ile birlikte oturup sohbet ederken çay bahçesinin önünde Beyaz Toros marka bir araç durdu. Araçtan inen sivil giyimli, silahlı ve telsizli üç kişi yanlarına geldi. Kendilerini polis olarak tanıtan bu kişiler, Edip ve Orhan’ın kimliklerini aldıktan sonra ‘İfadeniz var, karakola gideceğiz’ diyerek, onları bölgede ‘ölüm arabaları’ diye bilinen Beyaz Toros’a bindirerek götürdüler” ifadelerini kullandı.

“Edip Aksoy ve Orhan Cingöz’den bir daha haber alınamadı”

Edip Aksoy ve Orhan Cingöz’ün gözaltına alındığını ve Beyaz Toros’lar ile götürüldüğünü gören çok sayıda tanık olmasına rağmen yaşananların inkar edildiğini ifade eden Zelal Buldan, tüm başvurulara rağmen Edip Aksoy ve Orhan Cingöz’den bir daha haber alınamadığının altını çizdi. 2005 yılında JİTEM elemanı Abdulkadir Aygan’ın itiraflarının bir bölümünde Edip Aksoy ve Orhan Cingöz’ün JİTEM tarafından sorgulandığı ve sorguladıktan sonra infaz edilerek Silopi yolu üzerinde bir dere kenarına gömüldükleri bilgisinin olduğuna dikkati çeken Zelal Buldan, bu itiraf üzerine İHD’nin olay yerinde incelemelerde bulunarak Silopi Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurduğunu söyledi. Zelal Buldan, “Savcılık, Aygan’ın söz ettiği yerde 28 Haziran 1995 tarihinde iki kişiye ait ceset bulunduğunu ve belediye aracılığıyla Kimsesizler Mezarlığı'na gömüldüğünü tespit etti” diye belirtti.

Yargı makamları göreve çağrıldı

Ailelerin soruşturma dosyasındaki ölü beden fotoğraflarının Edip Aksoy ve Orhan Cingöz’e ait olabileceğini beyan ettiklerini aktaran Zelal Buldan, “Savcılık kararı ile açılan söz konusu mezardan dört kişiye ait kemikler çıktı. Alınan kemik örnekleri kimliklendirme çalışması için İstanbul Adli Tıp Kurumu’na gönderildi. Ancak Adli Tıp Kurumu, yapılan DNA testi sonucunda kemiklerin Aksoy ve Cingöz aileleriyle eşleşmediğini açıkladı” dedi. Gözaltında kaybedilişlerinin 26’ncı yılında Edip Aksoy ve Orhan Cingöz dosyasında maddi gerçeğin kayıtlara geçmesi, mezar yerlerinin açıklanması ve adaletin sağlanması için yargı makamlarını göreve çağırdıklarını ifade eden Zelal Buldan, “Kaç yıl geçerse geçsin, Edip Aksoy ve Orhan Cingöz için, tüm kayıplarımız için adalet istemekten, devletin hukuk normları içinde hareket etmek zorunda olduğunu hatırlatmaktan, 143 haftadır bize yasaklanan kayıplarımızla buluşma mekânımız olan Galatasaray’dan vazgeçmeyeceğiz” ifadelerinde bulundu.