Wan- Evin Kadın Kooperatifi'nin Wan’da (Van) 13-14 Temmuz’da düzenlediği Kadın ve Ekonomi Çalıştayı sonuç bildirgesi açıklandı. Sivil toplum örgütleri, kadın örgütleri ve esnaf kadınların katıldığı çalıştayda yoğun tartışmalar gerçekleştirildi.

Çalıştaydaki tartışmaların sonuçları şu başlıklarla ifade edildi: 

"* Katılımcılar kadın girişimciliğinin desteklenmesinin kadınların ekonomik yaşama katılımını artırmak ve kadınların güçlenmesi için önemli olduğunu vurgulamıştır.

* Ülkede yaşanan ekonomik krizin derin bir yoksulluk yarattığı bu durumdan en çok etkilenenlerin kadınlar olduğu görüldü.

* Kooperatiflerin kadınların kendi arasındaki örgütlülük ve dayanışma ağlarını artırabilecek önemli alanlardan biri olduğu görüşünde birleşmiştir.

* Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak için bütçe planlaması, gelir dağılımı süreçlerine kadınların aktif katılımının önemli olduğu konusu vurgulanmıştır. Daha geniş anlamıyla her kesimin kendi gereksinimlerine göre bütçedeki payını oluşturmak için toplumsal cinsiyete dayalı bütçelemenin olması gerektiği önemle vurgulanmıştır. Ayrıca hibe programlarında ayrılan bütçelerde de toplumsal cinsiyet duyarlılığının dikkate alınması gerektiği üzerinde mutabık kalınmıştır.

* Devlet politikasındaki yardım paraları ve süspansiyonların kadınların sorunlarını çözmekten uzak, daha çok kendi eşitsiz varlığını sürdürmeye çalıştığı sonucuna varılmıştır.

* Kadın kooperatiflerinin başarı, özellikle finansal başarı üzerinden ele alınmayacağı fikri üzerinden birleşilmiştir. Kendine özgü, kadınları dönüştürme dinamiklerinin kadınlar üzerindeki etkilerine odaklanması gerektiği ortaya çıkmıştır.

* Mevcut hükümet politika ve yaklaşımlarının kadınların kazanımlarına dönük yıkıcı etkilerine karşı mücadele edilmesi gerektiği öne çıkmıştır.

* Ekonomi, para yönetimi, bütçeleme süreçleri gibi erkek aklın daha baskın olduğu alanlarda kadınların sesini daha fazla yükselmesi gerektiği ve bu alanlarda daha fazla varlık göstermesinin önemli sonuçları olacağı konusunda mutabık olundu.

* Kadın kooperatiflerinin desteklenmesi konusunda belediyelerinin rolünün önemli olmasının yanı sıra kendi öz kaynaklarını yaratabilmenin kooperatifleri sürdürülebilir kılmak için daha önemli olduğu öne çıktı.

* Kooperatiflerin oluşum süreçlerinde amaç, ilke ve politik yaklaşımların ne olduğu en başından belirlenmesinin kadının yaşam stratejisinde önemli bir yeri olduğu öne çıktı.

* Pazar oluşturma konusunun kooperatifler açısından hala önemli bir sorun olarak ortaya çıktığı görüldü.

* Kooperatiflerin oluşumunda ve sonraki süreçlerinde bazı temel bilimsel etki analizlerin yapılması ve her kurum ve oluşum kendi veri tabanını oluşturması gerektiği ortaya çıkmıştır.

* Kayyım politikalarının bölgede sadece belediyelerde değil belediyelerin desteğini alan kooperatif, dernek, vakıfları da olumsuz etkilediği görüldü.

* Belediyeye bağlı özellikle bölgedeki kadın kooperatiflerinin güvenceli ve sürdürülebilir olmadığı sonucuna varıldı.

* Kadın kooperatiflerin kimi yerde bölgesel kimi yerde il bazında farklı sorun ve ihtiyaçlara sahip olduğu ortaya çıktı.

* Kadının üretim sürecindeki varlığının hep pozitif bir durum içermediği bu konuda da kadınların daha eleştirel ve sorgulayıcı bir yaklaşıma sahip olması gerektiği öne çıktı. 

* Baskın eril aklın dönüştürülmesi için kadınlar olarak her alanda etkin bir örgütlülük ve mücadele ağının olması gerektiği konusunda birleşildi.

* Kadınların tüm farklılıklarına rağmen kadın kimliği etrafında birleşip ortak hareket etmeleri gerektiği önemli bir görüş olarak öne çıktı.

* Kadın deneyimlerinin başarı/başarısızlık ekseninde eleştirilmesinin eksik olduğu gibi doğru temelde bir yaklaşım olmadığı konusunda ortak görüşler öne çıktı.

* Mahkum ve hükümlü kadınların da yaşadığı zorluklar ve ihtiyaçlarının, yanı sıra yaşadıkları sorunların gündemleştirip çözüm olma noktasında çalışma yütürülmesi gerektiği ortaya çıktı. Ayrıca kadın mahkumların koşullarını iyileştirmeye dönük bütçe ayrılması gerektiği sonucuna varıldı."

Çalıştay sonucunda ortaya çıkan öneriler ise şöyle sıralandı:

"* Farklı dayanışmacı ekonomik modellerin olduğu sadece kooperatif modeli ile sınırlı kalınmaması gerektiği önerildi.

* Kooperatifçilik alanında çeşitliliğe gidilmesi önerildi. Örneğin; organizasyon, peyzaj, bakım hizmetleri, nakliye, sanat, yazarlık vb. kooperatifleri oluşturma konusunda çalışmalar yapılması önerildi.

* Kadın kooperatifleri arasında bir pazar zinciri oluşturmak.

* Kadın kooperatifleri aracılığıyla üretilen mahsüllerin halka daha ucuz ve kolay ulaşımını sağlamak.

* Satış noktalarının erişilebilir alanlarda oluşturulması.

* Belediyelerin kadın kooperatiflerinin daha çok destekleyici öncülüğünün, kadınların her alanda görünür kılma, istihdam sağlama ve ekonomik yaşama katılımı sağlama noktasında yer alması gerektiği önerildi.

* Bilimsel yöntem ve analizlerle kooperatif oluşum, bütçe planlama süreci cinsiyet duyarlı bakış açısıyla ele alınıp yapılması gerektiği önerildi.

* Kooperatiflere katılan kadın profili üzerinde durulması gerektiği ve herkes eşit erişim koşullarına sahip olmadığı bu yönde özellikle çalışmalar yapılması gerektiği önerildi.

* Kooperatif alanında her yerelin kendi kaynaklarına göre bütçe planlaması yapması gerektiği önerildi. 

* 10. Gönüllü emeğimizi (ev içi ücretsiz iş emeği) sahiplenmeli ve bu konuda söz sahibi olma konusunda farkındalık geliştirilmesi önerildi.

* Kooperatifçilik ve alternatif ekonomik modeline dair dünya örneklerine ilişkin deneyimlerden yararlanılması önerildi.

* Değişen dünya düzenine adapte olma onun yarattığı belirsiz geleceğe dair önlem alma konusunda kadınların yoğunlaşması gerektiği önerildi.

* Dijital çağda kadınlar nasıl konumlanır konusunda çalışma yapılmasının önemli olduğu önerildi. 

* Kooperatifler bünyesinde kadına yönelik eğitim programları düzenlenerek girişimcilik ruhunun desteklenmesi sağlanmalıdır.

* Toplumsal cinsiyete duyarlı kooperatif modelinin yaygınlaştırılmasına yönelik politikalarda karar alıcı kurumlara danışmanlık hizmetleri sunulması.

* Bölgede mülteci ve Kürt kadınlarının doğru hizmet alması için alternatif sağlık kuruluşları oluşturmak, özellikle çok dilli hizmet sunması önerildi.

* Kadınların bütçe ve gelir dağılımı konusundaki ilgi ve bilgisinin artırılması konusunda farkındalık çalışmalarının yapılması önerildi.

* Kadın örgütlenmesinin önceki deneyimlerin tekrar konuşulması ve canlandırılması gerektiği önerildi.

* Kooperatifler bünyesinde ve yerel/merkezi hükümetlere baskı yapılarak kadınların sosyal ve ekonomik yaşama katılımının daha güçlü sağlanması ve iş yükünü azaltmak için çocuk bakımevi, kreşler, yaşlı bakımevleri, engelli bakım evlerinin organize edilmesi önerildi.

* Kırsal yaşamda üretim ve yaşamın desteklenmesi önerildi.

* Kooperatifler bünyesinde mülteci kadın ve kız çocuklarına ilişkin oluşan sorunlarına ilişkin politika ve çalışma yürütülmesi önerildi.

* Demokratik, ekolojik, cinsiyet duyarlı bir bütçe oluşturmak.

* Kadına yönelik eğitim programları düzenlenerek girişimcilik ruhunun desteklenmesi sağlanması.

* Toplumsal cinsiyete duyarlı kooperatif modelinin yaygınlaştırılmasına yönelik politikalarda karar alıcı kurumlara danışmanlık hizmetleri sunulmalı.

* Bölgede ve yerelde yer alan kadın kooperatiflerinin bir arada olacağı 'Kooperatifler Birliği'nin veya 'Kooperatifler Platformu'nun kurulması."