HDP’nin kapatılması ile ilgili 600 kişinin siyasi yasaklı olması isteniyor. Yıllardır çeşitli gerekçelerle baskı altında tutulmaya çalışılan HDP’lilerin tutuklu sayısı 5 binin üzerinde. 2015 yılından bu yana HDP neler yaşadı?  

Haber Merkezi- “Kadın partisi” olarak tanımlanan ve kadın temsili konusunda önemli ve gerçekçi adımlar atan HDP’nin kapatılması istemiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, dava açtı. HDP’den önce Kürt halkını temsil eden 5 parti kapatıldı. Bugün iddianameye göre 600 kişi hakkında 5 yıl süreyle siyasi yasak isteniyor.  

HDP ile ilgili yıllardır sürdürülen süreç MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin AKP’ye “HDP’yi kapatın” çağrısı ile bir kez daha fitillendi. Son olarak bugün atılan adımla savcılık tarafından dava açıldı. Peki uzun yıllardır kapatılma tehdidiyle, baskılar ve tutuklamalarla susturulmaya çalışılan HDP 2015 yılından bu yana neler yaşadı? 

HDP üye ve bileşenlerinin aralarında olduğu binlerce kişi özellikle 7 Haziran 2015 seçimlerinin ardından gözaltına alındı veya tutuklanarak cezaevlerine gönderildi. 2015'ten bu yana HDP’ye yönelik operasyonlarda 16 bin 490 kişi gözaltına alındı, aralarında 750 üye ve yöneticinin de bulunduğu 5 bin 66 kişi de tutuklandı.  Eş genel başkanlarla birlikte 18 milletvekili, 23 MYK, 21 PM üyesi 800'ü aşkın il ve ilçe yöneticisi tutuklandı. Şu anda ise 7 milletvekili ve 15 MYK üyesi tutuklu. Aynı zamanda 13 milletvekilinin milletvekilliği düşürüldü. Sadece 2020 yılında en az 1750 üye ve yönetici gözaltına alındı, 172 kişi de tutuklandı.  

HDP'nin hazırladığı rapora göre 2015'ten bugüne kadar gözaltı sayıları 16 bini aşmış durumda. Toplam tutuklu sayısı ise 5 bin 66 kişi. HDP ulaşamadıkları tutuklu sayılarıyla birlikte bu rakamın 6 binin üzerinde olduğunu söylüyor.

13 milletvekilinin milletvekilliği düşürüldü

HDP’ye yönelik gözaltı, tutuklama ve baskılar şöyle: 

• Temmuz 2015'ten bu yana 93 HDP il eş başkanı, 193 HDP ilçe eş başkanı, 1 belde eş başkanı tutuklandı. 

• Temmuz 2015'ten bu yana Eş Genel Başkanlarla birlikte 18 milletvekili, 23 MYK, 21 PM üyesi, 800'ü aşkın il ve ilçe yöneticisi tutuklandı. Şu anda 7 milletvekili ve 15 MYK üyesi halen tutuklu. Bunun yanında, 14 milletvekilinin milletvekilliği düşürüldü.

• 2014 yılında yapılan Yerel Yönetim Seçimleri sonrası Başkanvekilleri dâhil 93 belediye eş başkanı tutuklanmış 84 belediyeye ise kayyum atandı. Şu anda DBP’li 27 belediye eş başkanı tutuklu bulunmaktadır. 31 Mart seçimleri sonrası 19 Ağustos 2019 tarihinde yeniden başlayan kayyum operasyonları sonrasında HDP’li 37 belediye eş başkanı tutuklanmış, 48 belediyeye kayyum atanmıştır. Şu anda ise 17 HDP’li Belediye Eş Başkanı tutuklu bulunmaktadır.

• 1 Şubat 2017'den bugüne kadar yapılan siyasi soykırım operasyonları neticesinde toplam 8971 kişi gözaltına alındı.

Salgında onlarca kişi tutuklandı

Dünya geneline yayılan Covid-19 salgının Türkiye’de başladığı 11 Mart 2020 ve iktidarın ‘normalleşme’ programını açıkladığı 1 Haziran 2020 tarihleri arasında aralarında HDP’li siyasetçiler, gazeteciler, avukatlar ve kayyım atamalarını protesto eden yurttaşların bulunduğu en az 387 kişi gözaltına alınmış, 116 kişi tutuklanmıştır. Şu anda 7 eski milletvekili de cezaevinde.

Ceza alan tutuklu milletvekilleri şöyle:

Selahattin Demirtaş, Figen Yüksekdağ, İdris Baluken, Çağlar Demirel, Abdullah Zeydan, Gülser Yıldırım,  Musa Farisoğulları.

Figen Yüksekdağ, Nursel Aydoğan, Ferhat Encü, Besime Konca, Osman Baydemir, Selma Irmak, İbrahim Ayhan, Ahmet Yıldırım, Leyla Zana, Faysal Sarıyıldız, Tuba Hezer, Musa Farisoğulları ve Leyla Güven ile son olarak Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun da vekillikleri düşürüldü. 

18 milletvekili tutuklandı 

AİHM, Selahattin Demirtaş’ın tutukluluğuna ilişkin ihlal kararı verdi ancak Demirtaş halen Edirne Cezaevi’nde tutuklu bulunuyor.   

4 Kasım 2016 tarihinden bu yana toplamda 18 milletvekili tutuklanmış, 13 vekilin vekillikleri düşürüldü. 27. Dönem milletvekillerinden Leyla Güven ve Musa Farisoğulları’nın milletvekillikleri düşürülmüş ve tutuklanmışlardır. Dokunulmazlıkları 26. dönemde kaldırılan ve 27. dönemde de milletvekillikleri devam eden vekillerin; dokunulmazlıkların kaldırıldığı dönemde açılan davalarının hiçbiri hakkında, dokunulmazlıklarını yeniden kazandıkları halde, durma kararı verilmemiş, halen milletvekili olan yedi HDP’li vekile yerel mahkemeler tarafından ceza verilmiştir.

Yine ilk defa, 27. dönemde milletvekili seçilen vekillerin de, vekil seçilmeden önce açılan dosyalarında, dokunulmazlıklarını kazandıkları halde durma kararı verilmemiştir. Bu nedenle, HDP’li milletvekilleri hakkındaki yargılamalar, halen devam etmektedir.

750 il ve ilçe yöneticisi tutuklandı

HDP'nin verilerine göre, Temmuz 2015’ten bu yana 89 il eş başkanı, 193 ilçe eş başkanı, bir belde eş başkanının tutuklandığına dikkat çekilerek, şu bilgiler paylaşıldı:

“31 Mart seçimleri sonrası 19 Ağustos 2019 tarihinde yeniden başlayan ‘Kayyım Operasyonları’ sonrasında 17 belediye eşbaşkanımız tutuklanmış, 28 belediyemize kayyım atanmıştır. Temmuz 2015'ten bu yana Eş Genel Başkanlarımızla birlikte 16 milletvekilimiz, 7 Merkez Yürütme Kurulu (MYK), 21 Parti Meclisi (PM) üyemiz, 750'yi aşkın il ve ilçe yöneticimiz tutuklanmıştır. Şu anda 7 milletvekilimiz tutukludur. Bunun yanında, 11 milletvekilinin milletvekilliği düşürülmüştür. Başkanvekilleri dâhil 93 belediye eşbaşkanı tutuklanmış, 84 belediyeye ise kayyım atanmıştır. Şubat 2017'den bugüne kadar yapılan siyasi soykırım operasyonları neticesinde toplam 5 bin 98 kişi gözaltına alınmıştır. 14 doğal, 62 seçilmiş, toplamda 76 delegemiz tutuklanmıştır. Şu anda 26'ncı Dönem Milletvekilleri Figen Yüksekdağ, Selahattin Demirtaş, Çağlar Demirel, İdris Baluken, Gülser Yıldırım, Selma Irmak, Abdullah Zeydan rehin tutulmaktadır.”

48 belediyeye kayyım atandı

HDP’li 6 belediye eş başkanı ve 50’den fazla belediye meclis üyesinin Olağanüstü Hal (OHAL) kapsamında çıkarılan Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile ihraç edildikleri gerekçesiyle mazbataları verilmediği hatırlatılan raporda, 19 Ağustos 2019 tarihinde Diyarbakır, Van ve Mardin büyükşehir belediyelerine kayyım atandığı ve yerel yönetimlere yönelik sistematik kayyım uygulamasına 2019 yılında da devam ettiği ifade edildi. Buna göre, 37  HDP’li Belediye eş başkanın tutuklandığı ve 48 HDP’li belediyeye de kayyum atandığı bilgisine yer verildi. Şu anda 17 HDP’li Belediye Eş Başkanı tutuklu bulunmaktadır.