HANAN HARET 

Fas- Fas’ta gelişen kadın mücadelesi sonucunda elde edilen haklara dönük özellikle son yıllarda büyük saldırılar gerçekleştiriliyor. Kadınların kazanımları olan yasal haklar yapılan düzenlemeler ile ellerinden alınmaya çalışılıyor. Kadın Yolları Buluşma Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Samira Bouhia, Fas yasalarının kadınların elde ettiği kazanımları ortadan kaldıran düzenlemeler çıkardığını düşünüyor.

Cinsiyet eşitliğinin sağlanması

“Fas'taki tüm kadın hareketlerinin temel talebi cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve yasalardaki her türlü ayrımcılığın reddidir” diyen Samira Bouhia bu konuyla ilgili olarak, bazı yasaların on yıllardır değişmediğini ve bu nedenle artık geçerli olmadığını, Faslı kadınların durumundaki gelişmeleri takip edemediğini vurguladı.

Samira Bouhia, 2011 yılında Fas Anayasası'nın değiştirilmesiyle birlikte tüm yasaların gözden geçirilmesi gerektiğini belirterek, "Bazı yasaların referansı, 2011 Anayasası'nın getirdiği yenilikler ile farklıdır ve cinsiyet eşitliğini sağlamamaktadır" dedi.

2011 Anayasası'ndan sonra çıkarılan ancak geriye giden yasaların bulunduğunu da ifade eden Samira Bouhia, şunları söyledi: “Örneğin, 2018'de çıkarılan Kadına Yönelik Şiddeti Önleme Yasası (103-13 Sayılı) ve ev işçiliği yasası gibi yasalardan, ayrımcı metinler ve erkek egemen unsurların kaldırılması gerekiyor. Anayasaya ve Fas'ın onayladığı uluslararası sözleşmelere uygun hale getirilmesi gerekiyor. Bu yasaların değiştirilmesi için siyasi irade olmalıdır.”

‘Yeni aile hukuku cinsiyet eşitliğine göre kurulmalı’

Samira Bouhia, Aile Hukuku'na dair değişikliklerin gündemde olduğunu ve kadınların bunu beklediğini dile getirerek, "Yeni aile hukuku cinsiyet eşitliği üzerine kurulmazsa, önceki yasadan farksız olacaktır" dedi. Samira Bouhia, 2004 yılında çıkarılan Aile Hukuku'nda, kadın hareketlerinin dikkat çektiği birçok sorunun bulunduğunu belirtti.

‘Ceza yasası uluslararası sözleşmelere uygun olmalı’

Fas'ın en eski yasalarından biri olan Ceza Yasası'nın 1962'de çıkarıldığını hatırlatan Samira Bouhia, bu yasada çok sayıda sorun olduğunu söyleyerek, "Bu yasanın her seferinde bölünmesi, yasaların reformunda daha gerici bir yaklaşım açığa çıkarmaktadır. Yasaların bölünmesi metinleri tutarlı hale getirmiyor” dedi.

Samira Bouhia, ceza yasasının uluslararası sözleşmeler ve protokollerle uyumlu olacak şekilde değiştirilmesi gerektiğini vurgulayarak, “Fas toplumu sürekli bir değişim içindedir. Yeni suçlar ortaya çıkmakta, bazıları ise yok olmaktadır. Bu nedenle, kadın haklarını göz önünde bulundurarak ceza yasasının gözden geçirilmesi gerekiyor” şeklinde konuştu.

Kadına yönelik şiddeti önleme yasası

Kadına yönelik şiddeti önleme yasası hakkında konuşan Samira Bouhia, "Bu yasa, kadınlara yönelik şiddeti azaltmada başarısız oldu. Bu durum toplum, sağlık sistemi ve mevcut sosyal destek hizmetleri açısından ağır bir yük oluşturuyor" dedi.

Samira Bouhia, kadınların durumlarında büyük gerilemeler yaşadığını belirterek, "Ulusal kurumlar tarafından yayımlanan tüm göstergeler ve istatistikler, kadınların ekonomik katılımı ve sosyal durumları açısından büyük bir gerileme olduğunu ortaya koymaktadır" diye konuştu.

Kadınların daha fazla hak ihlaline maruz kaldığına dikkat çeken Samira Bouhia "Büyük ihlaller, siyasi tutuklamalar, doğal afetler veya salgınlar gibi durumlar, kadınların daha fazla bedel ödediği ve daha fazla acı çektiği durumlar en fazla kadınları etkiliyor" diye belirtti.

Ortak mücadele çağrısı

Samira Bouhia, bir yandan toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması, diğer yandan da bugün ülke ekonomisinde işçi ve aktivist olan kadınların büyük bir kısmına adalet sağlanması amacıyla kadın hareketleri ve siyasi partiler arasında ortak bir mücadele yürütülmesi çağrısında bulundu.