Haber Merkezi- BM Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi (CEDAW) Azerbaycan, Bolivya Çokuluslu Devleti, Moğolistan, Fas, Namibya, Portekiz, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri ile ilgili tespitlerini dün yayınladı.

Tespitler, her ülkenin Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'nin uygulanmasının olumlu yönlerinin yanı sıra Komite'nin temel endişelerini ve tavsiyelerini içeriyor.

Azerbaycan

“Komite, otuz yıldır süren Dağlık Karabağ çatışmaları nedeniyle ülke içinde yerinden edilen ve eğitim, istihdam, sağlık ve barınma olanaklarına sınırlı erişime sahip birçok kadın ve kızın durumundan endişe duymaktadır” denilen tavsiyede Azerbaycan'a, tüm yeniden yapılanma çabalarına farklı geçmişlere sahip kadınların anlamlı ve kapsayıcı katılımını sağlama çağrısında bulunuldu. Komite ayrıca, şu anda kadınların 204 meslekte çalışmasını yasaklayan ülkenin İş Kanunu ile ilgili endişelerini de dile getirdi. Azerbaycan'dan, kadınların belirli işlere erişimini kısıtlayan tavsiye edilmeyen meslekler listesinin kaldırılmasını ve bu meslekleri kadınlar için daha erişilebilir hale getirmesini istedi.

Bolivya

Adalet arayan toplumsal cinsiyete dayalı şiddet mağduru kadınlara yönelik misillemelere karşı yetersiz ve etkisiz koruma ile ilgili olarak Komite, Bolivya'nın aile içi şiddet vakalarında koruma ve uzaklaştırma kararlarının zamanında ve etkili bir şekilde verilmesini ve uygulanmasını sağlamak için önlemler almasını tavsiye etti ve bu tür kararlara uyulmaması durumunda uygun cezalar uygulanmasını da istedi. Komite, özellikle kırsal alanlarda, uygun fiyatlı modern doğum kontrol yöntemlerinin olmamasıyla ilgili olarak, Bolivya'dan tüm kadın ve kızların, özellikle kırsal kesimdeki kadın ve kızların ücretsiz, modern doğum kontrol yöntemlerine erişimini sağlaması gerektiğini vurguladı.

Moğolistan

Komite, son beş yılda Ceza Kanunu kapsamında yargılanan kadınlara ve kızlara karşı ayrımcılıkla ilgili herhangi bir mahkeme davası olmadığını gözlemlediğini belirtti ve “Bu durum, ayrımcılık tanımının çok dar olduğunu ve ispat yükünün kadınlar üzerinde çok ağır yüklerin olduğunu gösterebilir” dedi.  Komite, Moğolistan'ı, kamusal ve özel alanlarda kadınlara ve kız çocuklarına yönelik her türlü ayrımcılığı yasaklamak için kapsamlı bir ayrımcılık karşıtı yasaları çıkarmaya çağırdı. Ülkede kadınlara yönelik basmakalıpları kalıcılığı göz önüne alındığında, Komite Moğolistan'ın kadınların aile ve toplumdaki rolleri ve sorumluluklarına ilişkin ayrımcı kalıpları ortadan kaldırmak için kapsamlı bir strateji benimsemesini tavsiye etti.

Fas

Komite, ülkenin lezbiyen, biseksüel, trans ve interseks kadınları cezai riske sokan Ceza Kanunu hakkındaki endişelerini dile getirdi. Fas'ı, damgalama ve şiddet olaylarını önlemek için Ceza Kanunu'nun bu tür ayrımcı hükümlerini yürürlükten kaldırmak için gerekli adımları atmaya çağırdı. Evli olmayan anneler, doğum belgelerini kaydettirirken ve çocukları için diğer belgelere başvururken evlilik dışı cinsel ilişkiye girmekten yargılanma riskiyle karşı karşıya olduğundan, Komite, Fas'ın evli olmayan annelerin herhangi bir kovuşturma ve damgalanma korkusu olmadan haklarını ve çocuklarının haklarını savunma hakkını tanımasını istedi.

Namibya

Komite, 2020'de Namibya'da halk protestolarına yol açan COVID-19 salgını sırasında kadınlara yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin artmasından endişe duyduğunu açıkladı. Namibya'ya, her polis karakolunun toplumsal cinsiyete dayalı şiddet şikâyetleriyle ilgilenmek için özel olarak eğitilmiş polis memurlarına sahip olmasını sağlamaya ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet mağduru kadın ve kızlar için etkili koruma kararları, sığınaklar ve psikolojik tedavi sağlamaya çağırdı. Tecavüze Karşı Değişikliğe Karşı Mücadele ve Aile İçi Şiddetle Mücadele Kanun Tasarısı gibi kadın haklarını korumaya yönelik çeşitli yasa tasarılarını kabul etmek ve değiştirmek için bir zaman çizelgesinin olmamasıyla ilgili olarak Komite, Namibya'nın yasama sürecini hızlandırmasını ve toplumsal cinsiyete duyarlı bir yaklaşım benimsemesini tavsiye etti.

Portekiz

Komite, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet içeren davalarda aile mahkemeleri ile ceza mahkemeleri arasında işbirliği ve koordinasyon eksikliği konusunda endişeler dile getirdi. Komite, Portekiz'e, kadınların cezai kovuşturmaya gerek kalmadan aile mahkemelerinde tacizci partnerlerine karşı derhal sivil koruma kararlarına ve ihtiyati tedbirlere başvurmalarını sağlayacak bir mekanizma oluşturmasını tavsiye etti. “Portekiz'deki engelli kadınlar ve kızlar, meşru tıbbi bakım bahanesiyle veya onlar adına başkalarının rızasıyla gerçekleştirilen zorla kısırlaştırmaya karşı özellikle savunmasızdır” tespitinde bulunan Komite, taraf devleti, engelli kadınların herhangi bir müdahale veya tıbbi tedavi için tam, özgür ve bilgilendirilmiş rızalarını sağlamaya ve ülkenin sağlık sektöründe onurlu, özerk etik standartları garanti etmeye çağırdı.

Türkiye

Komite, olağanüstü hal sırasında kadınlar da dâhil olmak üzere aktif hâkim ve savcıların yaklaşık yüzde 20'sinin “terörizmle bağlantılı olduğu” gerekçesiyle görevden alınmasından endişe duymuştur. Türkiye'yi görevden alınan tüm hâkimleri derhal görevlerine iade etmeye ve kadın hâkim ve savcılara yönelik taciz, yıldırma ve misilleme soruşturmasını hızlandırmaya çağırdı. Komite ayrıca, “kadın insan hakları savunucularının ve aktivistlerinin sık sık tutuklanma, fiziksel saldırı, tehdit, yıldırma, taciz ve mal varlıklarının dondurulmasına maruz kalmasından endişe duymaktadır” dedi. Türkiye'yi, kadın insan hakları savunucularının, avukatların ve gazetecilerin meşru faaliyetlerini özgürce yapabilmelerini sağlamaya ve onları şiddet ve yıldırmadan korumaya çağırdı.

Birleşik Arap Emirlikleri

Komite, Kişisel Statü Kanunu’nun kadınlara ve kız çocuklarına karşı ayrımcılık yapan çok sayıda hükmünden, özellikle de erkek vasiliğinin yasal olarak korunması, çok eşliliğin devam etmesi ve kadınlara sunulan sınırlı boşanma gerekçeleri hakkında endişelerini dile getirdi. Taraf Devletin, kadınlara evlilik, aile ilişkileri, boşanma ve çocukların mülkiyeti ve velayeti konularında eşit haklar sağlamak için kapsamlı bir yasal inceleme yapmasını tavsiye etti.

Çeviri: Nu JINHA