BAHARİN LEHİB

Pencşir- Afganistan Acil Durum Örgütü, 2023 yılında “Afganistan'da doğum sırasında annelerin ölüm oranı dünyadaki en yüksek orandır” açıklama yaparken, Dünya Sağlık Örgütü de yine 2023 yılında Afganistan'da her iki saatte bir hamilelik veya doğum sırasında bir annenin yaşamını yitirdiğini tespit etti. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre ülkede her gün 167 bebek doğum sırasında hayatını kaybediyor.

Afganistan’da, sağlık sektörü Taliban öncesindeki hükümetler tarafından da göz ardı edilmiş ve bir rant aracına dönüştürülmüştü. Taliban’ın yönetime el koyduğu 2021 yılından bu yana halk sağlık hizmetlerine ulaşmakta ciddi zorluklar yaşıyor. Kırsal kesimlerde ise sağlık hizmeti neredeyse yok. Kimi bölgede halkın ulaşabileceği hastanelerin olmayışı, kimi bölgede ise yolların bozuk olmasından kaynaklı yaşanan araç sıkıntısı tedaviye erişimi engelliyor.

Afganistan’ın 34 vilayetinden biri olan Pençşir de 2004 yılından buyana vilayet statüsünde olmasına rağmen hastane sadece binadan ibaret. 1999 yılında bir grup İtalyan doktor tarafından kurulan Acil Durum Hastanesi vilayetin tek hastanesi. Orada da uzman doktor yok ve ilaç temin etmek ise neredeyse imkansız. İtalyan doktorların inşa ettiği hastanenin esas amacı savaş sırasında yaralı uluslararası askeri güçlerin tedavisini sağlamak olsa da zamanla halka da açılmış. 

‘Annelerin ve bebeklerinin ölümünün nedeni hükümetlerdir’

Pençşir vilayetinin uzak bir köyünde yaşayan Tahera Wisom, yakın zamanda gelini ve karnındaki torununu kaybetmiş. Sağlık hizmetine erişimin mümkün olmadığını söyleyen Tahera Wisom, yaşadıklarını şöyle anlatıyor:

“En büyük oğlumun eşi ikinci çocuğuna hamileydi ve çok acı çekiyordu. Köydeki ebeler ona yardım edemediler. Acil olarak hastaneye kaldırdık. Fakat yolda kendisi de karnındaki bebek de öldü. Bir küçük torunum daha var. O da annesiz kaldı. Bu hepimiz için büyük bir acı oldu. Annelerin ve bebeklerinin ölümünün ana nedeni, hükümetlerdir. Bizim adımıza çok paralar kazandılar. Ama bize asla hizmet etmediler. Hamid Karzai ve Eşref Gani hükümetleri sadece ceplerini doldurdular. Bu yüzden Taliban birkaç gün içinde Afganistan'ı ele geçirebildi. Eğer biz sesimizi yükseltmezsek çocuklarımızın hayatları hiçbir zaman iyileşmeyecek. Doğmadan ölecekler.”