BAHARİN LEHİB

Afganistan- Afganistan'da Tazkira (kimlik belgesi) ve pasaport, her yurttaş için temel kimlik belgeleridir. Afganistan’da elektronik kimlik kartlarının dağıtımı şeffaflık sağlamak ve sahteciliği önlemek amacıyla yeniden başlatıldı.

Elektronik kimlik uygulamasının gerekçesi, birçok kişinin birden fazla kimlik belgesi almış olması ve kötü amaçla kullanmak isteyenlerin, özellikle komşu ülkelerden gelen kişilerin, sahte belgeler elde etmesiydi. Bu nedenle “Afghan Card” adıyla bilinen elektronik kimliklerin verilmesine başlandı. Uzun tartışmalardan sonra, kimlik kartlarında yurttaşların mensup oldukları etnik grubun da yazılması kararlaştırıldı.

Kartlar için ücret belirlendi

Önceden kişiler kimlik belgeleri alırken ücret ödemiyorlardı, fakat elektronik kimlik için ücret belirlendi. İşlemlerin haftalarca sürmesi nedeniyle başlangıçta pek ilgi görmedi. Ancak eski hükümet döneminde pasaport ve bazı resmî belgeler için elektronik kimlik zorunlu hale getirildi. Taliban yönetimi ele geçirdikten sonra işlemler hızlandı, fakat bunun için yüksek “resmi ücretler” talep edilmeye başlandı. Parayı ödeyen vatandaşlar belgelerini kısa sürede alabildi. Buna rağmen kimlik kartları ve pasaport dairelerinin önünde kadın, erkek, genç, yaşlı ve çocukların oluşturduğu uzun kuyruklar eksik olmadı.

Kadınlara kısıtlama

Taliban kısa süre önce kadınlara yeni bir kısıtlama getirdi ve “kadınların kimlik kartlarında fotoğraf basılamayacağını” duyurdu. Bu karar halk arasında alay konusu oldu. Hemen ardından, bir ABD’li yetkilinin Taliban liderlerinin eşlerine ait kimlik kartı ve pasaport fotoğraflarını yayımlaması üzerine Taliban geri adım atarak, “kadınların kimliklerinde fotoğrafın isteğe bağlı olduğunu” açıkladı.

Ancak kısa süre sonra aynı yasak pasaportlara getirildi. Tepkiler üzerine Taliban bu kararından da dönmek zorunda kaldı ve “kadınların pasaportlarında fotoğrafın da isteğe bağlı olduğunu” ilan etti.

Sonuç olarak, Afganistan’da elektronik kimlik ve pasaport dağıtımı yolsuzluk ve çelişkili kararlarla boğuşmaya devam ediyor. Başlangıçta sahteciliği önlemek ve idari düzeni sağlamak için başlatılan sistem, Taliban’ın özellikle kadınlara yönelik kısıtlamaları ve istikrarsız kararları nedeniyle halk için büyük bir toplumsal ve idari sorun haline geldi.