SABA MAJİDİ

Kirmanşah- İranlı evli kadınlar, yaşları kaç olursa olsun, geçerli bir pasaport sahibi olsalar da, ülkeyi terk etmek için evli oldukları  erkeklerden izin almak zorundalar. Pasaport almak veya pasaport yenilemek için eşlerinin izni şart. Hatta kadının pasaport alabilmesi, çoğu zaman evli olduğu erkekler tarafından engellenebiliyor.

İran’da son günlerde dolaşıma giren bir video konuşuluyor. Videoda bir kadın pasaport gibi resmi belgelerle ilgili konularda erkeklerin kadınlar üzerindeki kontrolünü düzenleyen yasaların kaldırılmasını istiyor. Pasaportunu yenilemek için eşinden izin alma zorunluluğundan vazgeçilmesini isteyen kadın, bu durumun insanlığına, kendisi ve aynı zamanda eşine de bir hakaret olduğunu dile getiriyor. 

‘Bağımsız bir kişiyim, reşit bir bireyim’

Kendisini ‘Mina’ lakabıyla tanıtan kadın "Gördüğünüz bu form pasaport yenileme formudur ve bu alt kısmın eşim tarafından doldurulup imzalanması ve pasaport almama izin verilmesi gerekiyor. Bağımsız bir kişiyim, reşit bir bireyim. Kendi işimi ve ailemi yönetebilme yeteneğine sahibim. İnsan olarak görülmek ve eşitlik istiyoruz” derken istenilen sürecin zaman aldığını ve bunun kabul edilebilecek bir durum olmadığını belirtiyor.

Bekar kadınlar da dahil edildi

Aslında ülkedeki uygulama sadece evli kadınlar için geçerliydi ama 19 Kasım 2013 tarihinde ilgili kanun genişletildi ve uygulamaya bekar kadınlar da dahil edildi. Bekar kadınların da ülke dışına çıkmak için babalarından ya da ağabeylerinden izin almaları gerekiyor. Bu uygulama kadın hakları savunucuları ve kimi kadın parlamenterleri zaman zaman harekete geçirse de ülke de kadınlardan yana bir adım atılmadı. Bu uygulamayla kadınların seyahat etme ya da hareket etme özgürlükleri ellerinden alınırken onları bağımlı ve itaatkar bir konumda tutuyor. İran’da kadınlar, yasaların değişmesini isterken bu alandaki mücadelenin önemine vurgu yapıyor.