Haber Merkezi- İnsan Hakları Derneği (İHD) Türkiye’de 14 Mayıs tarihinde başlayan ve 28 Mayıs’ta ikinci turla sonlanan seçim süreci sonrası gözlem ve değerlendirmeleri raporlaştırdı.

Seçim süreci boyunca kimi ihlallerin yaşandığına dikkat çekilen raporda "Cumhurbaşkanlığı seçiminin 2. turunda toplu ve açık oy kullanma, müşahit ve parti temsilcilerinin engellenmesi, fiziki şiddet dahil ihlaller yaşandığı tespit edilmiştir. Seçimlerin adil bir biçimde gerçekleşmesi için başta YSK olmak üzere tüm kamu yetkilileri görevlerini insan hakları standartlarına uygun biçimde yapmaya çağırıyoruz" denildi. 

450 hak savunucusu çalışmada yer aldı

Raporda “Ne var ki, Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlayıcı yasal düzenlemeler ve yasal düzenlemelerin ötesinde çok sert uygulamalar bulunuyor. Bu kısıtlayıcı yasal düzenlemelerin son örneği ise kamuoyunda ‘dezenformasyon yasası’ olarak bilinen ve 18 Ekim 2022’de yürürlüğe giren ‘Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’dur. Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekilliği seçiminde İHD’nin 27 şube ve 7 temsilciliğimizde faaliyet yürüten 450 üye ve yöneticisiyle ‘Bağımsız Seçim İzleme’ çalışması yürüttük” ifadeleri yer alırken seçim süresince siyasi partilerin ve adaylarının adil ve özgür bir biçimde propaganda hakkını kullanamadığına işaret edildi.

 İHD’nin tespit ettiği ihlaller

İHD’nin 18 sayfalık raporunda kimi ihlalleri şöyle sıraladı:

 “* Yapılan itirazlara rağmen YSK Erdoğan’ın adaylığını kabul etti.

 * Özellikle HDP, Yeşil Sol Parti ve diğer sol, sosyalist parti üyelerine, avukatlara, müşahitlerine yönelik olmak üzere muhaliflere yönelik sürekli gözaltı, tutuklama vb. yöntemlerle bu partilerin seçim çalışmaları engellendi ve kriminalize edilmeye çalışıldı.

* Devlete ait TRT Kurumu seçim döneminde de siyasal iktidarın propagandaaracı haline geldi. TRT’de siyasi iktidarın temsilcilerinin propagandalarına sürekli yer verilirken, muhaliflere neredeyse hiç yer verilmedi.

* Adıyaman Kahta'ya bağlı Eskitaş köyünde AKP Adıyaman İl Başkanı’nın kardeşlerinin jandarma görevlilerinin eşliğinde köyde açık oy kullandırdığı açıklandı.

* Diyarbakır’da 200’e yakın kişi, bilgisi dışında sandık kurulu üyesi yapılmalarından kaynaklı oy kullanamadı. Seçmenlere, sandık başında oy kullanamayacakları bildirildi. Seçmenler, sandık kurulu üyesi olan kişiler için gerekli 142 kodlu belgeleri olmamalarından kaynaklı oy kullanamadı.

* Gaziantep’te iddialara göre 1000 civarındaki seçmenin bilgileri dışında Vatan Partisi adına müşahit olarak yazıldıkları ve kayıtlı olduklarını düşündükleri sandık listelerinde isimlerinin olmadığını öğrendikleri, müşahit olarak yazdıkları sandıkların ise hem kendilerine çok uzak olduğu hem de 142 belgesini almadan oy kullanamayacaklarının kendilerine söylendiği, bu şekilde çok sayıda kişinin 142 belgesi temin edemediği için oy kullanamadığı bilgisi öğrenilmiştir.

* Şanlıurfa Harran Alacalı Köyünde, erkeklerin kadınların yerine oy kullandığı bildirildi.

* Bazı sandık kurulu üyeleri ve müşahitlerin AKP ve MHP’nin oy aldığı köylere sokulmadı.

* Başta korucuların bulunduğu köyler olmak üzere toplu oylar kullanıldı.

* Bazı köylerde kadınlar yerine erkeklerin oy kullandı.

* Oy kullanma sırasında bazı sandık başlarında güvenlik güçleri bekledi.”