NECVA RAHİM 

Cezayir- Cezayir’in, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) kapsamında 15’inci maddeye koyduğu çekinceyi kaldırma kararı, ülke genelinde tartışmalara yol açtı. Kimileri bu adımı kadın-erkek eşitliği yolunda önemli bir kazanım olarak görürken, kimileri de aile yapısı ve kültürel değerler için tehdit oluşturduğunu savunuyor. Feminist aktivist Amal Haccac ise kararın, kadınların hak arayışında gerici zihniyetlere karşı güçlü bir dayanak olduğunu vurguluyor.

1979’da Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen CEDAW, kadın hakları alanında en önemli uluslararası referans olarak kabul ediliyor ve taraf devletleri, kadınlara yönelik her türlü ayrımcılığı yasalar ve uygulamalardan kaldırmakla yükümlü kılıyor. Cezayir 1996’da sözleşmeye katıldı, ancak kültürel ve dini özgünlüklerin korunması ve ailenin geleneksel modelinin devamı gerekçesiyle başta 2. ve 15. madde olmak üzere bazı maddelere çekince koydu.

Önemli adımlar atıldı

Söz konusu çekincenin kaldırılması için en çok mücadele eden seslerden biri olan feminist aktivist Amal Haccac, yaşanan tartışmanın sözleşmenin özünü yansıtmadığını, kadınların ve toplumun yararına olmayan siyasi ve sosyal amaçlar için istismar edildiğini belirtti. Amal Haccac, “Başlangıçta bu kazanımın sadece sembolik olduğunu düşünüyordum, ancak bu gürültü patırtıdan sonra çok önemli olduğunu anladım. Çünkü kadınların nefes almasını engellemeye çalışan kesimlerin ortasında yaşıyoruz” dedi.

Amal Haccac, Cezayir yasalarının önemli adımlar attığını, bunların en önemlisinin 2005 yılında çıkarılan ve kadının pasaport çıkarması ve bir velisinin iznine gerek olmadan seyahat etmesine izin veren düzenleme olduğunu söyleyerek, “Aile Kanunu’nun değişmesini istiyoruz, ancak bazı çevrelerin dayatmaya çalıştığı şekilde değil” diye ekledi.

“Buna rağmen, Cezayirli kadınlar hâlâ özellikle ataerkil zihniyetin hâkim olduğu bölgelerde özgürlüklerinin kısıtlanması ve büyük şehirlerle kırsal vilayetler arasındaki eşitsizlik gibi sorunlarla karşı karşıya” diyen Amal Haccac, çekincenin kaldırılmasının bu zihniyetlere karşı resmi bir dayanak sunduğunu ve gerici düşüncelerle mücadelede yeni bir mekanizma sağladığını vurguladı.

Tartışmalar büyüyor

Amal Haccac, tartışmaların sadece 15’inci maddeyle sınırlı kalmayıp, Aile Kanunu, kadınların isyanı ve toplumsal bağların çözülmesi gibi konulara da uzandığını dile getirdi.

Cezayir’in, CEDAW Sözleşmesi’nin bazı maddelerine koyduğu çekinceleri kaldırma kararı toplum içinde hâlâ tartışmaların merkezinde yer alıyor. Amal Haccac’a göre, özellikle 15. maddeye yönelik çekincenin kaldırılması, eşitliği pekiştirme ve yasal metinlerle toplumsal uygulamalar arasındaki uçurumu kapatma yolunda uzun bir sürecin başlangıcını temsil ediyor.

Amal Haccac sözlerine şöyle devam etti: “Sembolik kazanım ile karmaşık gerçeklik arasında, Cezayirli kadınlar hâlâ mücadelenin merkezinde duruyor; haklarını talep ediyor ve kazanımlarını savunuyor. Buna karşılık, değişime direnen zihniyetler, gelenek adı altında ayrımcılığı yeniden üretmeye devam ediyor.”