MEDİNE MAMEDOĞLU

Amed- “Jiyan Semt Kadın Pazarı” Diyarbakır’ın Bağlar ilçesine bağlı Bağcılar mahallesinde bulunan ve Türkiye’nin tek kadın pazarı. 200 kadının çalıştığı pazarda son dönemde ekonomik krize rağmen ayakta durmaya çalışan kadın esnaflar, erkek pazarcılara karşı da direniyor. Bağlar Belediyesi’nin verdiği kararla 400 erkek pazarcının getirilmek istenmesine tepki gösteren kadınlar, erkeklerin gelmesi ile birlikte pazarda yerlerinin ellerinden alınacağını ve satış yapamayacaklarını söyledi. 

Pazar kayyımdan önce kuruldu

Kayyım atamasından önce başkanı ve başkan yardımcılarının çoğunluğu kadın olan Bağlar Belediyesi, dar gelirli kadınların sosyal ve ekonomik hayata katılımını sağlamak için pilot projelerini hayata geçirmişti. Bu kapsamda Türkiye'nin ilk resmi kapalı kadın pazarı olan “Jiyan Semt Pazarı” da Bağcılar mahallesinde 2013 yılında açıldı. 2015 yılında kadınlar işlerin düşüklüğünden şikâyet edip pazarcılığı birer birer bırakmaya başlayınca Bağlar Belediyesi de onlara gezici pazara çıkmaları konusunda destek oldu. Cumartesi günleri Jiyan Semt Pazarı'nda tezgâh kuran kadınlar, haftanın kalan beş günü ise Bağcılar mahallesinde farklı noktalarda pazar kuruyorlar. 

“İşler arttı diye yerimize gelmek istiyorlar” 

Bağcılar’da artan nüfus ve değişen mahalle yapısı, erkek pazarcıların buraya duyduğu ilginin artmasına yol açtı. Erkeklerin pazara gelmesi için baskı altında tutulduklarını söyleyen kadın pazarcılardan Güler Eker şunları söyledi; “Bu pazarda dokuzuncu yılımıza girdik. Yıllardır bu işi yapıyoruz. Artık işimizi, ne yapacağımızı iyi biliyoruz. İlk buraya geldiğimizde kimsenin yerimizde gözü yoktu. Ama şimdi işimizi iyi yapıyoruz diye erkekler de gelip burada çalışmak istiyorlar. Şimdi biz burada 200 kadın pazarcı çalışıyoruz Bağlar Belediyesi 400 erkek pazarcı getirip sayımızı yükseltmek istiyor. Erkekler bu pazara girdikten sonra biz çok zorluk çekeceğiz. Bunlar için biz erkeklerin aramıza girmesini kabul etmiyoruz. Erkeklerin gelmesi ile biz çok sıkıntı yaşayacağız.” 

“Eve gidip oturmamızı istiyorlar” 

Erkeklerin pazarın içine girmesiyle işlerinin azalacağına ve gelirlerinin düşeceğine dikkat çeken Güler Eker, “Burası bizim yerimiz, şehrin her yerinde erkek pazarcılar var zaten. Burası kadın pazarı buraya neden erkek bırakmak istiyorlar. Biz burada kadınlar olarak mutluyuz, çalışıyoruz ve kendi aramızda anlaşıyoruz. Erkekler buraya geldikten sonra işlerim düşecek, sonrasında hiç iş yapmamaya başlayacağım ve evime gidip oturacağım. Onlarda bunu istiyor. Ne olacak sonra eskiden olduğu gibi eşimin ya da oğlumun eline bakıp para isteyeceğim. Ama biz böyle bir şey istemiyoruz. Kendi paramı kazanmaya alıştım. Kendi elimize alıştık. Kimseden para isteyerek yaşamak istemiyorum. Kendi masraflarımı kendim karşılıyorum, çocuklarıma bakıyorum” diye konuştu. 

“Emeğimizi kimseye yedirmeyiz” 

Bir başka pazarcı Keziban Demir ise, verilen karara karşı direneceklerini dile getirdi. Yıllardır kadınların çalıştığı pazara bir anda erkeklerin getirilmesini kabul etmeyeceklerini söyleyen Keziban Demir, “Erkekler bize sorun çıkarır. Ama bizde eskisi gibi değiliz. Onların bu yaptığını kabul etmiyor ve sonuna kadar direneceğimizi söylüyoruz. Kadınlara neden öncelik vermiyorlar. Kaç yıldır sürekli aynı şeyler ile karşımıza çıkıyorlar. Biz burada çalışıyoruz ve iki kuruş para kazanıyoruz diye ona da göz dikiyorlar. Emeğimizi kimseye yedirmeyeceğiz ve buradan da gitmeyeceğiz” ifadelerinde bulundu. 

“Buradan gitmek yok, direneceğiz” 

Pazarcılardan Fatma Kaya da yapılmak istenen uygulamaya şu sözlerle tepki gösterdi; “Biz yıllardır buradayız, eskiden erkek pazarcılar burayı beğenmezdi. Şimdi ise yerimizi istiyorlar. Onlar buraya gelse burada kadın pazarının bir adı da bir anlamı da kalmaz. Erkekler aramıza girse bütün işlerimiz bozulur. O kadar emek verdik ama tek bir şeyle emeğimizi yerle bir etmek istiyorlar. Bunu kabul etmiyoruz, sonuna kadar direneceğiz, buradan gitmek yok.”