RONAHÎ NÛDA

Qamişlo- Kuzey ve Doğu Suriye’de faaliyetlerini sürdüren Kongra Star Kadın Ekonomisi Komitesi, 2014 yılında örgütlenerek Rojava Kürdistan devrimi sırasında hazırlıklarını tamamladıktan sonra 2015 yılında resmi olarak ilan edildi. Çalışmalarını kooperatif sistemi ve projeler üzerinden yürüten Kadın Ekonomi Komitesi’nin 35 tarım kooperatifi var. Tarım kooperatiflerinde 422 kadın yer alıyor. 6 tarım kooperatifinde ise 33 aile yer alıyor. 3 konserve hazırlama kooperatifinde ise 44 kadın çalışıyor. 97 kadının çalıştığı fırın ve esnaf kooperatiflerinin sayısı ise 25. Toplam sayısı 69’a ulaşan kooperatiflerde 596 kadın çalışıyor.

İl ve ilçelerde kurulan kadın kooperatifleri ve çalışan kadınların sayıları şöyle:

*Dêrik’e bağlı Tekil Beqil köyünde 236 hektar tarım arazisi var ve burada 39 kadın çalışıyor. Zihêriye köyünde 60 hektar arazide 12 kadın çalışırken, Bilêsiyê köyünde 95 hektar tarım arazisinde, 20 kadın çiftçilik yapıyor.

*Tirbespiyê ilçesine bağlı Eli Bedran köyünde 75 hektarlık bir alanda ziraat faaliyetlerinde 21 kadın yer alıyor.

*Girke Legê ilçesinde Gira Sor köyünde 125 hektar alanda 35 kadın çalışıyor. Bekir Oxlo köyünde 9 hektar, 6 kadın yer alıyor; Qastepan Köyünde 4 hektar alanda 3 kadın çalışıyor.

*Amudê ilçesi Girê Mûze köyünde 6 kadın 28 dönüm arazide çalışıyor.

*Qamişlo şehrinde Navkor köyünde 150 hektarlık alanda 32 çalışıyor.

*Haseke'de Kun Etar köyünde 450 dönüm arazide 9 kadın, Kundê Mexrûm köyünde 10 aile 1000 dönüm arazide çalışıyor. Sed Elşerqî köyünde farklı ürünlerin üretildiği 2880 dönüm 3 tarım arazisinde  58 kadın çalışıyor. 

*Dirbesiyê ilçesine bağlı Gir Kund köyünde 450 dönüm arazide 15 kadın çalışırken aynı köyde 3 aile 150 dönüm arazi ile ilgileniyor. Qesrik'te 3 farklı tarım arazisinde toplamda 2800 dönümde 46 kadın çalışıyor.  Salam ve Eleykom köylerinde 420 dönüm arazide 14 kadın yer alıyor.

*Şedadê'de yaşam kooperatifinde 500 dönüm arazi içerisinde 10 kadın çalışıyor. 3 kooperatifte ise 9 aile 450 dönüm arazide çalışıyor.

*Til Temir'in Til Şinan köyünde 150 dönüm arazide 3 aile çalışıyor.

Kobanê kentinde 10 hektar arazide 10 kadın çalışırken, 90  hektar arazide savaşlarda yaşamını yitiren 5 savaşçının ailesi ve 10 hektarda 4 kadın çalışıyor.

*Şehba'da 19 hektar arazide 19 kadın çalışıyor.

 *15 kadın Tebqa’da Tiwêhîniyê bölgesinde 140 dönümlük arazi ile ilgileniyor.

*Reqa’da  Erdê El Kesrat 3 aile 14 dönümlük araziyi işletiyor, Al-Tishrin'de ise 20 kadın 100 dönümlük arazide çalışıyor.

*Şehir ve ilçelerde hayata geçirilen projelerde çok sayıda kadın da istihdam edildi. İstihdam edilen alanlar ve çalışan kadın sayısı da şu şekilde;

*Derik'te Sêmalka restoranında 3 kadın çalışıyor. Roj Kampında bir giyim ve kozmetik dükkanında 4 kadın çalışıyor. Sebze, buğday, mısır, arpa ve 4 bin adet meyve ağacının yetiştirildiği Hayat Projesinde 20 kadın çalışıyor.

*Girkê Legê ilçesinde Nudem marketi, Lavin kadın giyim mağazası var.

*Tirbespiyê ilçesindeki Dugir tarım projesinde yaklaşık 10 kadın çalışıyor, ayrıca Lavin adında bir kadın giyim mağazası da bulunuyor. Tirbespiye Mahallesi'nde Demsal projesinde 1000 koyun, plastik evler, tavuklar, sebzeler için soğuk hava depoları ve dükkanlar yer alıyor.

*Lara tatlıcısında 4 kadın çalışıyor, 2 kadın da satış bölümünde çalışıyor.

*Qamişlo şehrinde 10 kadının çalıştığı Star mobilya mağazası ve Lavin kadın giyim mağazası bulunuyor.

*Dirbesiyê’de Kevana Zêrîn fırınında ve Lavin kadın giyim mağazasında 5 kadın çalışıyor.

*Dirbesiyê ilçesindeki Sêgir marketinde, Lavin tekstil atölyesinde ve kadın giyim ve tarım ürünleri satan Lavin mağazasında yaklaşık 12 kadın çalışıyor.

*Şehba'da yaklaşık 5 kadının çalıştığı bir içme suyu fabrikasının yanı sıra 3 kadının çalıştığı bir pide dükkanı, yetişkinler ve çocuklar için hijyenik ped ve çocuk bezi satan bir dükkan da bulunuyor.

*Halep kentinde 22 kadının çalıştığı tarım arazisinin yanı sıra terzihane, çanta ve hazır mobilya gibi işyerlerinde 21 kadın çalışıyor.

*Kobanê kentinde pide satan dükkanda 2 kadın, çay bahçesinde 6 kadın, Lavin kadın giyim mağazasında 1 kadın, jeneratör yerinde 4 kişi çalışıyor.

*Derezor'da 9 kadının çalıştığı bir fırın, 4 kadının işlettiği bir terzihane bulunuyor. Buradaki giyim mağazasında 1 kadın çalışıyor. 20 kadın da değirmende çalışıyor.

*Minbic şehrinde 4 kadının çalıştığı bir tavuk çiftliği bulunuyor.

*Tebqa’da 20 kadının çalıştığı bir konserve fabrikası bulunuyor. Fabrikaya bağlı dükkanda bir kadın satış yapıyor. 3 kadın da pideci, ekmek fırını ve tarım arazisinde çalışıyor.

*Reqa'da bulunan 7 bine yakın zeytin ağacına ise 7 kişilik bir aile bakıyor.

‘Saldırı nedeniyle iş ve çalışma durmadı’

Kuzey ve Doğu Suriye Kongra Star Kadın Ekonomisi Sözcüsü Gûlê Murad, işgalci Türk devletinin bölgeye yönelik saldırıları başta olmak üzere, zorluklarla, engellerle dolu bir yılı geride bıraktıklarını dile getirdi. Gûlê Murad, “Bizler de bu ülkenin bir parçası olarak bu saldırılarla karşılaştık ama tüm zorluklara ve engellemelere rağmen çalışmalarımızı yürüttük. Çoğunlukla bahçelerde ve tarlalarda çalışıyoruz. Türk devletinin saldırılara başladığı tarih aslında bizim bahçelere ekim yapma zamanımızdı buna rağmen başarılı bir şekilde işimizi yaptık. Topraklarımızın büyük bir kısmı sınır hattında ama biz çalışmalarımızda boşluk bırakmadık. Diğer çalışmalarda fırın gibi, ticari, sanayi çalışmaları da işlerini rahatlıkla yapabilir” dedi.

‘Bu yıl Cizîrê bölgesinde 4 bin meyve ağacı dikildi’

Bu yıl hayata geçirdikleri projelere ilişkin bilgi veren Gûle Murad, "Bu yıl kooperatiflere önem verdik. Daha önce kooperatiflerimiz vardı, bu yıl güçlendirip projeyi genişlettik ve yeni kooperatifler kurduk. Aynı zamanda sulama sistemi de yaptık. İki yıldır bölgede kuraklık olması ve çalışmalarımızın yarım kalması nedeniyle alternatif olarak sulama sistemini hayata geçirdik. Dirbesiyê'de, Til Temir'de, Şedadê'de, Cizîrê'de kuyular açtık. Cizîrê bölgesindeki ağaç sayısı azaldı, bu nedenle Dêrik şehrine bu yıl 4 bin ağaç diktik. Aynı zamanda ekmek sorununu çözecek projeler oluşturduk. Biz sosyal ekonomi olarak biliniyoruz, dolayısıyla toplumun ihtiyaçlarına göre çalışıyoruz" dedi.

‘35 tarım kooperatifinde 420 kadın yer alıyor’

35 tarım kooperatifinde 420 kadının yer aldığını vurgulayan Gûle Murad, şunları aktardı: “Tarım arazilerinde çalışabilecek ve o araziye yakın yerde yaşayan insanlar seçiliyor kooperatif oluşturmak için. Kooperatifler kurarak sadece maddi kazanç amaçlamıyoruz, yoksul ailelerin ve şehit ailelerinin çalışma yaşamında yer almasını istiyoruz. Aynı zamanda kadınları ve aileleri ziyaret edip durumlarına bakıyoruz. Kadınlar ekonomi çalışmaları ile topraklarına bağlanıyor. Aynı zamanda bazı bölgelerde kooperatiflerde sadece aileler yer alıyor. 6 kooperatifimizde 33 aile çalışıyor. 25'e yakın ticari kooperatif var ve bunlarda 100'e yakın kadın yer alıyor. Komünlerden başlayarak kooperatif çalışması örgütlendiriliyor.”

‘Projelerimiz toplumun ihtiyaçlarına göre şekilleniyor’

Bu yıl yaptıkları eğitim çalışmalarına ilişkin bilgi veren Gûle Murad, " Kuzey ve Doğu Suriye’de 12 kadının katıldığı bir ekonomi devresi eğitimi yaptık. Hayvancılık, ticaret, biyo-plastik, doğal gübre, ziraat, tarım, maliye, ekolojinin önemi gibi konularda eğitimler yapıldı” dedi. Topraklarının tarıma elverişli olması nedeniyle işlerinin büyük bir kısmının tarımsal faaliyetler olduğunu söyleyen Gûle Murad, “Endüstriyel ve ticari projelerimiz var. Aynı zamanda sezonluk konserve, el sanatları, restoranlar, şekerlemeler, mobilya, içme suyu, hayvan yemi, meyve ağaçları, zeytin ve giyim projelerimiz de bulunmaktadır. Projelerimiz toplumun ihtiyaçlarına göre şekilleniyor” diye konuştu.

‘Yaklaşık bin 500 kadın ekonomi projelerinde çalışıyor’

Kadın Ekonomi Komitesi’nin 100 kadın üyesi olduğunu söyleyen Gûle Murad, “Genel olarak Kadın Ekonomisi projelerinde bin 500 kadın çalışıyor. Kadınlar birçok yerde küçük projeler ile başlıyorlar. Bunlar kadınları güçlü kılıyor. Projelerde yer alan kadınların bir süre sonra yaratıcılıkları gelişiyor. Kadınlar tarım alanında deneyim sahibi oluyor ve toprağa neyin iyi geldiğini artık iyi biliyorlar. Aynı zamanda endüstriyel ve ticari açıdan da projeler geliştiriyorlar. Amacımız kadınlara kendi kendilerine yetebilmeyi öğretmek çünkü ekonominin sorumlusu kadınlardır” şeklinde konuştu.

‘Elde edilen ürünler ortak ve eşit dağıtılıyor’

Dünyada ekonomi için yürütülen savaşlara işaret eden Gûle Murad, şunları ifade etti: "Dünyadaki en önemli şeylerden biri ekonomidir. Bir ülke ekonomisi olmazsa ayakta kalamaz. Şu anda Batı'da ve Ortadoğu'da yaşanan savaş ekonomik bir savaştır. Türk devletinin 5 Ekim'deki saldırılarında ekmeğin, akaryakıtın yerini hedef aldığını gördük. Türk devleti askeri yolla saldıramadı, ekonomik yolla saldırdı. Saldırılara rağmen halkın Özerk Yönetime ve toplum ekonomisine olan güveniyle çalışmalar durmadı. Çalışmalarımız toplumun hizmetine giriyor. Çünkü toplum kendi toprağına sahip çıkıyor. Ekonomiyi güçlendirmek istiyoruz bunun için kooperatife önem veriyoruz. Kooperatif kadınların buluşmasını sağlıyor, elde edilen ürün ortak ve eşit dağıtılıyor. Bu şekilde toplumsal adalet sağlanmış oluyor. Toplum ekonomisi halkımızın sahip çıkması gereken bir evdir.”

‘Sağlıklı, ekolojik ve anti-kapitalist bir ekonomi inşa edin’

Gûle Murad, yeni yıla ilişkin planlarını ve beklentilerini şu şekilde paylaştı: "Yeni bir yıl geldiğinde insanların umutları ve düşünceleri iyiye, güzele dönüşüyor. Bağımsız bir ekonomi olarak daha fazla pratiğe geçmeye karar verdik. Aynı zamanda ideolojik ve mesleki eğitimler açmayı planlıyoruz. Tarım arazileri için kuyuları arttıracağız. Aynı zamanda bu yıl güneş enerjisini ile elektrik sorununu da çözmeyi planlıyoruz. Son olarak mevcut işlerin güçlendirilmesi ve tüm kadınlara iş sağlanması için çalışıyoruz. Temel amacımız sağlıklı, ekolojik ve anti-kapitalist bir ekonomi inşa etmektir. Projelerimizi ve kooperatiflerimizi genişletmek istiyoruz. Tüm hedeflerimize ulaşana kadar çok çalışacağız."