NİAN RAD

Mahabad- Urmiye ili, İran ve Rojhilat bölgesinin önemli tarım ve bahçecilik merkezlerinden biri. İlin ekonomisinin büyük bölümü tarıma dayanıyor. 50 bin hektardan fazla elma bahçesine sahip olan bu il, elma üretiminde bölgenin ilk sırasında yer alıyor. Bu nedenle, kadınlar ve çocuklar da dahil olmak üzere binlerce kişi, çoğunlukla mevsimlik olarak elma bahçelerinde istihdam ediliyor. Hasat, toplama, ayıklama, kutulama ve etiketleme gibi işlerde görev alıyorlar. Bölgede fabrika ve resmi iş imkanlarının sınırlı olması nedeniyle, zor ve zahmetli olan bu işler birçok kişi için umut kaynağı. Ancak, birçok kadın hala bu fırsatlardan yeterince yararlanamıyor.  

Kadınların çoğu, eve döndükten sonra aileleri bahçede ya da eşleri başka işlerle meşgul olsa bile, ertesi günün öğle yemeği için yemek yapmak ve ev işlerini yürütmek zorundalar. Urmiye’de elma hasadı genellikle yaz sonu ve ilkbahar başında gerçekleşiyor, bu dönemde işçilerin günlük ücretleri artıyor. Bu sonbaharda her işçi günlük 800 bin tümen alıyor; ancak hiçbiri kişisel sigortaya sahip değil. Kadınlar çalışıyor olsa da, gelirlerinin nereye harcandığı sorulduğunda, genellikle maaşlarından pay alamadıkları görülüyor.

‘Hiçbir birikimim yok’

Bahçelerde çalışan kalabalığa bakıldığında, işçilerin büyük çoğunluğunu kadınların oluşturduğu açıkça görülüyor. Mevsimlik işçi kadınlardan 30 yaşındaki Mahnaz K. başka seçeneği olmadığı için birkaç yıldır mevsimlik işçilik yapıyor. İşe başlama sürecini anlatan Mahnaz, "Her sabah 03:30’da kalkıyoruz. 04:00’te minibüsle bahçeye gidiyoruz. İşimiz 06:00’da başlıyor ve akşam 16:00’ya kadar devam ediyor. Ailenin masraflarını ben karşılıyorum. Hiçbir birikimim yok çünkü babam tüm paramı alıyor. Şu anda yanımda tek bir riyal bile yok. Babam sahip olduğum her şeyi alıyor. Hayatımız zor ve zar zor geçiniyoruz” diyor.

Çalışma koşulları zor 

Mevsimlik işçilerden Fatmeh M. bu yıl ilk kez çalışmaya başladığını belirterek, “06:00’da işe başlıyoruz. Önce ağaca tırmanıp elmaları topluyoruz, sonra da ağacın altındakileri alıp iyi ve kötü elmaları ayırıyoruz. Bu işi yaklaşık bir ay boyunca yapıyoruz ve elma hasadının tamamlanması gerekiyor” sözleriyle çalışma koşullarının zorluklarına dikkat çekiyor.

Kadınlardan Kjal A. “Birkaç yıl boyunca işimden biriktirdiğim parayla oğlum için bir araba aldım. Bu yıl ise, kızımın biraz geçimini sağlayabilmesi için ona altın almak istiyorum” ifadelerinde bulunuyor. 

Kazandıkları parayı harcayamıyorlar

Eşiyle birlikte çalışan Masoumeh J. ise, "Sonbahar ve kış aylarındaki masraflar için tüm paramı eşime veriyorum" diye belirtiyor.

Mina A.’nın da maaşı üzerinde hiçbir mülkiyeti yok. Mina A. “Eşim sahip olduğu her şeyi alıyor ve ne kadar olduğunu bile bilmiyorum. Bana kalsa ona yardım eder, para biriktirirdim; ama şimdi bir parça kumaş bile alabilmek için yalvarmak zorundayım” diyor.

Erkekler kendilerini ücretlerin sahibi olarak görüyor 

Kadınlara göre, kapitalizmin gelişimiyle birlikte aidiyet duygusu da sorgulanmaya başladı. Ataerkil toplum yapısında, ücret almadan evde ve tarlada çalışmak zorunda kalan kadınların emeği, bugün bile ailenin erkekleri tarafından kabul görmüyor; erkekler kendilerini ücret sahibi olarak görüyor. Urmiye’nin elma bahçelerinde çalışan kadınların çoğu ise eşitlik talebini dile getiriyor.