HANAN HARITE

Fas- Fas’ta çalışma yaşamında yer alan kadınlar ekonomik olarak sömürülürken, çalışma yaşamında cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve haklarının güvence altına alınması için yoğun bir çaba sarf ediyorlar. Kazablanka'nın Ain Sebaa Sanayi Bölgesi’nde bir tekstil fabrikasında çalışan 25 yaşındaki Samira R. 10 yılı aşkın bir süre önce tekstil sektöründe işe başladı. Samira R. “En iyi koşulda çalışabilmek için birçok tekstil fabrikası değiştirdim. Ancak tüm fabrikalarda koşullar benzer yöndeydi. Bugüne kadar istediğim şekilde bir çalışma ortamı bulamadım” diyor.

Kadınlar sosyal güvenceden yoksun

Tekstil sektöründeki kadın işçilerin yaşadığı sorunlara dikkat çeken Samira R. "Çalışma saatlerimiz çok uzun ve bu durum gece geç saatlere kadar uzayabiliyor. Fazladan çalıştığımız saatler mesaiden sayılmıyor. İtiraz ettiğimizde ise istediğimiz sonucu alamıyoruz. Yaşanan bu duruma karşı sessiz kalanlar var ve işveren bu durumu itiraz edenlere karşı kullanıyor. Dikiş ve dokuma fabrikalarında kadın işçiler birçok sömürü ve ayrımcılığa maruz kalıyor. Düşük ücret karşılığında çalıştırılıyorlar ve sosyal güvenceleri yok. Çoğu zaman keyfi bir şekilde işten çıkarılıyorlar. İşçinin fabrikada kalıcı bir hale gelmemesi içinde sözleşme 6 ayda bir yenileniyor” şeklinde konuşuyor.

Sömürülüyorlar ve ayrımcılığa maruz kalıyorlar

Ulusal Sosyal Güvenlik Fonu üzerinden ücretlendirilen bir kesim kadın işçinin olduğunu ancak genellikle işverenin işçinin sosyal güvenlik sigortası primlerini ödemediğini kaydeden Samira R. çalışma koşullarını “Bu nedenle kadın işçiler ve fabrika sahipleri arasında açılan mahkemeler var. Kadın işçiler haklarını alabilmek için insan hakları dernekleri, sendikalara başvuruyorlar. Tekstil sektöründe çalışan kadınlar yazılı hakları olmasına rağmen sömürülüyorlar ve ayrımcılığa maruz kalıyorlar. Çoğu zamanda keyfi olarak işlerine son veriliyor” sözleriyle ifade ediyor.

İşverenler tüm yasaları ihlal ediyor

Fas İşçi Federasyonu'na bağlı tekstil şirketlerinden birinin sendika ofisi genel sekreteri ve insan hakları aktivisti olan Naima Ashour ise, tekstil sektöründe çalışanların yüzde 90’ının kadın olduğuna dikkat çekiyor.  Naima Ashour, “Bu kadın işçi grubunun maruz kaldığı marjinalleştirme ve sömürü durumu var. Fiziksel ve psikolojik baskıya maruz kalan kadın işçiler, birçok sorunla karşı karşıya kalıyorlar. Tüm insani kanunları ihlal eden işveren, kadın işçileri düşük ücret karşılığında çalıştırıyor, yıl boyunca ağır işlerde çalıştırılıyor. Kadın işçilerin daha iyi koşullarda çalışabilmesi yetkililere bağlı” diyor. 

Kadınların mesleki alanda ve özellikle de sanayi sektöründe koşullarını iyileştirilmesi için bazı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi kadın işçilere psikolojik destek sağlanması gerektiğini aktaran Naima Ashour, “İşverenler, adaletsizliğin ve ayrımcılığın ortadan kaldırılması için tekstil sektöründeki kadın işçiler üzerinde uygulanan psikolojik ve fiziksel baskıya son vermelidir. Ücretler mevcut yaşam standardına uygun olarak düzenlenmeli, sanayi kuruluşlarında yaşanan psikolojik ve fiziksel baskıya dayalı politikada köklü değişiklik yapılmalıdır” çağrısında bulunuyor.