ROJİN QADRİ

Serdeşt – İran’da özellikle yoksul vatandaşlar için gıda tüketimindeki payı yüksek olan ekmeğe yapılan zamlar tepki çekti. Bazı kentlerde ekmeğe yapılan zamlardan ise vatandaşlar öncesinden bilgilendirilmedi. Ekmek zamlarına ilişkin açıklama yapan İran Hükümet Sözcüsü ise, ekmek zamlarına gerekçe olarak "orantılılaştırmayı” gösterdi.

Hükümetin bu savunmasının olası protestoları ve halkın memnuniyetsizliğini daha yumuşak bir dille dizginlemeye çalışması olarak yorumlandı. İran’da 2018 yılının Kasım ayında zamları protesto amacıyla düzenlenen eylemlere güvenlik ve askeri güçlerin saldırılarında bin 500’den fazla vatandaş hayatını kaybetmişti. Yine Jina Mahsa Amini’nin ‘ahlak polisleri’ tarafından katledilmesinin ardından başlayan “Jin, Jiyan, Azadi” ayaklanmasının da devam etmesi nedeniyle hükümetin ekonomik politikalarını kademeli şekilde hayata geçirdiği değerlendiriliyor.

‘Ekmek yoksul ve orta sınıf insanlar için temel gıda maddesidir’

Sivil aktivist olan Shermin Q., ekmek fiyatlarının kademeli olarak arttırılmasını şöyle değerlendirdi: "Birçok hanenin ekonomik durumu, hükümet politikaları ve kararlarından etkilendi. Ekmek, yoksul ve hatta orta sınıf insanlar için temel bir gıda maddesidir ve fiyatındaki herhangi bir değişiklik geçim kaynaklarına zarar verecektir. Benzin zammına karşı yapılan protestolar ve halkın yoğun tepkisi üzerine hükümet yeni prosedürler başlattı. Örneğin ekmek söz konusu olduğunda, öncelikle banka kartlarıyla satış sınırlandırıldı, ardından fırınların un kotası düşürüldü ve ekmeğin fiyatı da arttı.”

‘Her gün saatlerce sıra beklemek zorunda kalıyoruz’

Serdeştli vatandaşlardan Leyla R. de, ekmeğin gıdalarının temel bir parçası olduğunu söyleyerek, “Ekmek fiyatının artması geçimimizi zorlaştırıyor. Yüksek enflasyon nedeniyle sadece gücümüz düştü. Yaklaşık bir yıl öncesine kadar marketlerden ekmek almak çok kolaydı. Ancak ekmek satışına getirilen kısıtlamalar nedeniyle fırınlarda yoğunluk oluyor. Artık her gün saatlerce sıra beklemek zorunda kalıyoruz. Daha önce ekmek temini bu kadar sorun değilken biz neden böyle bir duruma geldik?” diye soruyor.

‘Diğer ürünlerin de fiyatlarının artma ihtimali yüksek’

Diğer malların fiyatlarının artma olasılığına da değinen Leyla R., "Temel bir malın fiyatı arttığında çoğu zaman diğer mal ve hizmetler de pahalı hale gelir. Örneğin artık şekerleme, makarna, kurabiye gibi ürünlerin fiyatının artma ihtimali yüksek. Bu durum daha fazla enflasyona neden olabilir” şeklinde konuştu.