Kuzey ve Doğu Suriyeli kadınlar, yürüttükleri faaliyetler ile dünya kadınlarına ilham olmaya devam ederken, 2022 yılında da sanattan ekonomiye, siyasetten toplumsal yaşama, konferanslardan çalıştaylara birçok çalışmanın altına imza attı.

Haber Merkezi – Ivanalardan Gulanlara, Slavlardan Arînlere, Sibellerden Peymanlara binlerce kadın direniş zılgıtlarıyla Kuzey ve Doğu Suriye’deki devrimi adım adım ördü. Kuzey ve Doğu Suriye devrimi 10’uncu yılını geride bırakırken, devrimin öncülüğünü yapan kadınlar, başta öz savunma ve diplomasi olmak üzere yaşamın her alanında örgütlenerek, tüm dünyaya yeni bir yaşam modeli sundu. Suriye'de yaşayan Kürtler, Baas rejiminin baskısı altında yıllarca yaşamak zorunda kalsa da tarihin en büyük direnişini sergiledi. Tüm baskılara karşı kendi sistemini kurmakta kararlı olan Kürt halkı, 19 Temmuz 2012'de demokratik özerklik temelinde inşa çalışması başlattı. Kürtler bir yandan insanlık için onur savaşı verirken, bir yandan da kendi inşa çalışmasını kararlılıkla sürdürdü.

Kadınlar öncülüğündeki devrim 10 yaşında

Kuzey ve Doğu Suriye’nin birçok kentinde kadınlar da, asayiş, halk meclisleri, kooperatifler, kadın vakıfları, kadın komünleri, kadın örgütleri, mahkemeler, halk evleri, kültür sanat evleri, gençlik evleri, kadın bakanlıkları, kadın akademileri gibi kurumlaşmalara gitti. Ermeni, Asuri, Arap ve Süryanilerinde yer aldığı bu kurumlarda adım adım inşa çalışmaları başladı. Kadınlar öncülüğünde oluşturulan bu sistem tüm dünyaya "Rojava Devrimi Kadın Devrimidir" diye yankılandı. Bin yıllardır erkek egemen zihniyete karşı kadınlar mücadele verirken, ilk defa kadın öncülüğünde gerçekleşen bir devrime tüm dünya tanıklık etti. Kuzey ve Doğu Suriye’de kadınların son 10 yılda yürüttükleri çalışmalar; deyim yerindeyse kadından erkeğine, yaşlısından gencine toplumsal bir değişim dönüşümü yarattı.

Kadınların bir yıllık faaliyetleri

Her yılsonunda ajanslar tarafından panoramalar hazırlanırken, bizlerde Kuzey ve Doğu Suriye’nin bir yıllık çalışmalarını bu kapsamda aktaracağız. Kuzey ve Doğu Suriye’ye dair panoramamızın ilk bölümünde kadınların bir yılda yürüttükleri faaliyetlere değineceğiz. Kadınların bir yılda yürüttükleri çalışmalar şu şekilde: 

*Kuzey ve Doğu Suriye'de 22 Temmuz’da “Kadınların birlikteliğiyle devrim kazanımlarını koruyacağız” sloganıyla Ortadoğu'daki ilk Kadın Devrimi Forumu düzenlendi.

*Kürt Kadınları İstişare Forumu 15 Mayıs’ta gerçekleşti. Forum Kongra Star tarafından, "İşgale karşı Kürt kadınların birliği” sloganıyla Qamişlo’da düzenlendi. Forumun amacı Türk işgali saldırılarına karşı kadınları birleştirmekti. Foruma 50 kadın örgütü katıldı.

*Toplumsal Komite, 11 Kasım'da yaklaşık 225 üye ve Özerk Yönetim’deki kadın örgütleri temsilcilerinin katılımıyla Kongra Star Merkezi’nde “Kadın devrimi şehitlerinin izinde özgür bir toplum inşa edeceğiz” sloganıyla ilk konferansını yaptı.

*Kadın Eğitim Meclisi ikinci konferansı 4 Kasım 2022'de “Özgür kadın bilimi eğitimiyle demokratik toplumu geliştireceğiz” sloganıyla gerçekleştirdi.

*“Özgür kadınlar öncülüğünde toplumun ekonomisini kalkındıracağız ve devrimci halk savaşının başarısını kalıcılaştıracağız” sloganıyla 6 Kasım’da Kongra Star’ın üçüncü ekonomi konferansı yapıldı.

*Çevre Komitesi'nin ilk genel kurulu, “Çevre topluluğu için feminist bir platform oluşturmak” sloganıyla 5 Kasım’da yapıldı. 30 delege genel kurula katıldı. Komite tarafından önemli faaliyet ve kampanyalar yürütüldü.

*Kuzey ve Doğu Suriye Kongra Star Sağlık Meclisi, 20 Ekim'de genel kurulunu gerçekleştirdi.

*Hîlala Zêrîn Kültür Hareketi, Kuzey ve Doğu Suriye'nin tüm bölgelerinden yaklaşık 250 üyesinin katılımıyla “Devrim kültürü, özgür yaşam ve devrimci halk savaşıyla başaracağız” adıyla üçüncü konferansını gerçekleştirdi. Konferans 11-12 Kasım’da Tebqa’da yapıldı. 2015 yılında kurulan Hîlala Zêrîn, sanat ve kültür alanında tüm kadınları temsil ediyor.

Farklı halklardan kadınlar da örgütlendi

*30 Ağustos'ta Kuzey ve Doğu Suriye'de Ermeni Kadınlar Birliği'nin kurulduğu açıklandı. İlk konferans, Ermenilerin kökenlerini, gelenek ve göreneklerini tanıtmak, Ermeni toplumunun kültürünü güçlendirmeye çalışmak için düzenlendi.

*Kuzey ve Doğu Suriye'de Süryani Kadın Birliği'nin 4’üncü konferansı 28 Ekim'de yapıldı. Yaklaşık 250 delegenin katılım sağladığı konferans “İnsanlar arasında cinsiyet eşitliği” sloganıyla gerçekleştirildi.

*Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi tarafından “Türk devletinin işgali altındaki Suriyeli kadınlar, acı, direniş, mücadele” sloganıyla 24 Mart'ta bir konferans düzenlendi. Konferansta Türkiye'nin işgal ettiği bölgelerde ve kamplarda yaşanan kadın ihlalleri değerlendirildi.

Efrin ve Şehba’da 7 çalıştay 4 atölye yapıldı

Kadınlar çalışmaları kapsamında çalıştay ve atölyeler de düzenledi. Bu kapsamda yıl içinde Efrîn ve Şehba’da kadın ve siyaset sorunları, boşanma, kadınların özellikle kamu kurumlarındaki istifası ve Şehba bölgesinin tarihi üzerine araştırmalar yapıldı. Demokratik aile ve özgür toplum inşasında erkeğin rolü üzerine 7 çalıştay düzenlendi. Kongra Star’ın koordinesiyle kanton düzeyinde kapsamlı bir toplantı gerçekleştirildi. Bu çalışmanın sonucunda elde edilen analizler hazırlandı ve yayınlandı. Öte yandan, Demokratik Aile Nedir? Nasıl yapılır? Onurun anlamı nedir? Aşk ve sevginin anlamı nedir? üzerine 4 atölye gerçekleştirildi. Halk Meclisi Eğitim Komitesi, Kongra Star ve gençler ortak bu çalışmayı yürüttü.

Halep’te etik ve estetik söyleşileri

Halep’in tarihi ve Şêx Meqsûd direnişinde kadınların rolü üzerine bir araştırma yapıldı. Birçok kurumdan üyelerin katılımıyla “Erk zihniyeti değiştirme” adından 5 atölye çalışması yapıldı. Gençlik sorunları üzerine gençler için iki çalıştay gerçekleştirildi. Aynı konu üzerine öğretmenler için bir çalıştay düzenlendi. Kadına yönelik şiddet ve intiharla mücadele için bir komite kuruldu. Etik ve estetik üzerine genel araştırma kapsamında kadınlarla atölye çalışmaları ve söyleşiler yapıldı.

Erkeklere toplumsal cinsiyet dersleri verildi

Merkez üyelerine araştırma yöntemleri, araştırma sonuçlarının yazılması ve kadın özgürlük hareketinin tarihi konularında eğitimler verildi. Tüm akademilerde jineoloji ve özgür eş yaşam üzerine dersler verildi. Erkeklere toplumsal cinsiyetçilik ve “erkeği öldürme” kavramı üzerine ya da erkeklerin içindeki eril kavramları öldürme konusunda dersler verildi. Şehba, Efrîn’in birçok kurum ve meclislerine yine Halep belediye ve kurumlarındaki çalışanlara kadın bilimi üzerine seminerler verildi.

İntiharlara karşı ortak koordinasyon kuruldu

Kadın katliamları ve intihar olaylarının izlenmesi ve önlenmesi amacıyla Kongra Star, İç Güvenlik Güçleri-Kadın ve Kadın Sağlığı ile ortak bir koordinasyon kurdu. 19 Temmuz Devrimi'nin 10. yıl dönümü vesilesiyle “19 Temmuz'da kadın devrimini gürleştireceğiz, kültürümüze, dilimize ve varlığımıza sahip çıkacağız” sloganıyla bir panel düzenlendi.

Nagihan Akarsel’in katledilmesi kınandı

*Genç Kadınlar Birliğinin iş birliğiyle 21-29 Ağustos tarihleri arasında “Kadın yalnızca, kendisi ve kendisi içindir” sloganıyla genç kadınlara yönelik sanatsal faaliyetleri kapsayan bir kamp düzenlendi.

*Şehîd Bercam Festivali kapsamında Jineoloji Merkezi bir kitap sergisi açıldı. Nagihan Akarsel’in katledilmesi ve hedef alınmasına ilişkin açıklamalar yapıldı ve yürüyüşler yapıldı.

*"Mirabel Kardeşlerden Jina, Zeyneb ve Nagihanlara: Jin, jiyan, azadî” sloganıyla kadınların bilimsel konferansları yapıldı.

*Jineoloji Merkezi, Şehit Çocukları Komitesi ve Demokratik Toplum Eğitim Komitesi'nin (KPCD) katılımıyla çocuğa yönelik şiddetin sona erdirilmesi için bireysel eğitim ve özgür bir toplum inşası konulu çalıştaylara katıldı.

*Kadın dayanışmasının ve toplum ekonomisinin geliştirilmesi, kadın işçilere yönelik köleliğin ve şiddetin sona erdirilmesi (Emekçi Kadınlar Birliği, Kongra Star ve Kadın Ekonomisi dahil) konularında bir atölye gerçekleştirildi.

*Dijital platformlar üzerindeki cinsel şiddete karşı kendini korumanın yolları üzerine bir atölye yapıldı.

*Jineoloji Araştırma Merkezi, 20 Kasım'da Halep’te 200 kadının katılımıyla konferansı gerçekleştirildi.

Andrea Wolf Enstitüsü açıldı

Andrea Wolf Enstitüsü 2021’in başında açıldı. Enstitüsünün açılış amacı dünya kadınlarını ortak bir mücadelede buluşturmaktır. Andrea Wolf Enstitüsü, geniş bir kadın bilimi ağında ortak bir temas noktası oluşturmayı amaçlıyor. Enstitü üyeleri kadın bilimi, dünya kadın tarihi, özgür eş yaşam ve öz savunma konularında eğitim ve seminerler verdi. Enstitü, internet üzerinden kadın bilimi, çevre, Kuzey ve Doğu Suriye'deki son gelişmeler, eğitim, sanat, ekonomi, göç ve demokratik konfederalizm vb. konularda birçok seminer ve panele katıldı.

Kadınlar ekonomik büyüme sağladı

Kuzey ve Doğu Suriye’de Kadın Ekonomisi de yaşamın birçok alanında kadınların ekonomilerinin güçlendirilmesi için örgütlendi ve çalışmalar yürüttü. Bir çok kurum kendi bünyesinde ekonomi komitesini oluşturuyor. Bölgedeki Kadın Ekonomisi, komünal katılım ekonomisi tarafından destekleniyor. Kuzey ve Doğu Suriye’de kadın ekonomisiyle ilgilenen birçok kurum kuruldu. Kongra Star ve Zenobia Kadın Topluluğu, Özgür Kadın Vakfı gibi kadın örgütleri ekonomi alanında da önemli çalışmalar yürütüyor. Kadınlar ayrıca yıl içerisinde tarım ve gıda alanında projeler yürüttü.

Binlerce dönümlük alan tarım arazine dönüştürüldü

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile Kadın Ekonomi Yönetimi 45 bin dönümlük araziyi tarım projesi için hayata geçirdi. Kadın kooperatiflerine 25 bin, Ekonomi Komitesi’ne 20 bin dönüm alan verildi. Bölgede 25 kadın tarım kooperatifi bulunuyor. Kooperatiflerin toplamda 900 kadın üyesi var. Ağırlık yağmurla beslenen tarımına verildi. Tirbesipiyê, Şedadê ve Tel Temrê’de üç sulama tarım kooperatifi için temel altyapı inşa edildi. Ayrıca yeni kadın kooperatifleri de planlandı.

23 fırında 100 kadın istihdam ediliyor

Kadın ekonomisinin geliştirilmesi için 23 fırın açılışı yapıldı. Bu fırınlarda yaklaşık 100 kadın çalışıyor. Dirbêsiyê ve Hesekê'de de 35 kadının çalıştığı ve ev eşyası yaptığı 2 kadın kooperatifi bulunuyor. Bu kooperatiflere bağlı dükkanların açılması için de çalışmalar yapılıyor. Kadın Ekonomi Komitesi’nin projeleri 3 yıl üzerinden planlanıyor. Bunlardan ikisi hayata geçirildi. İlki Trebîspiyê'de bin 500 dönümlük bir alan üzerine yapıldı. Bunun 500 dönümüne arpa, 400 dönümüne ise her türlü sebze ekildi. Ürünlerin satışı için iki merkez kuruldu.

2 bin 500 dönüm arazi kadın ekonomisine devredildi

Dêrik'te 2 bin dönümlü araziye buğday ekildi. Türk devletinin bölgeye yönelik saldırıları nedeniyle hayvancılık projesi ertelendi. Reqa’da aileler için tarım projeleri açıldı. 200 dönümlük arazide 6 aile, 500 dönümlük arazide 5 kadın ve 200 dönümlük arazide de 2 aile çalışıyor. Kadın Ekonomi Komitesi'nin Kobanê ve Şehba'da 2 bin dönüm arazisi var. Bin dönümü tarım sulama için hazırlandı. Bu yıl içerisinde 2 bin 500 dönüm arazi kadın ekonomisine devredildi. Reqa ve Dêrezor'da kadınlar için 2 ekonomi merkezi açıldı. Kadın ekonomi projeleri kapsamında 250 dönümlük arazide 5 aile çalışıyor.15 dönümlük alana meyve ağaçları dikildi ve burada bir aile çalışıyor.

Yüzlerce zeytin ağacı dikildi

Tebqa'da 8 ailenin çalıştığı 300 dönüm tarım arazisi bulunuyor. 2 dönümlük alana zeytin ağaçları dikildi. Reqa’da 70 dönüm buğday, 75 dönüm üzüm bağı dikildi. Bu projede 4 aile istihdam edildi. Reqa'da 6 bin 550 zeytin ağacının dikilmesi için çalışma yapılıyor. Dêrezor'a 300 adet zeytin ağacı dikildi. Minbic, Tebqa, Reqa ve Dêrezor'da 7 bin 778 adet zeytin ağacı ve çeşitli meyve ağaçları dikildi.

Çok sayıda ekonomi projesi hayata geçirildi

Cizîr Bölgesi’nde 3 tekstil projesi açıldı. Biri Kobanê’de biri de Şehba’da. Hesekê'de “Lavin” ismiyle dikiş atölyesi açılırken, buraya bağlı 4 kadın giyim mağazası bulunuyor. Kobanê'de ise Lavin’in satış ve dağıtım merkezleri var. Bunun yanı sıra temizlik projeleri de hayata geçirildi. Tebqa'da gıda, fırın ve giyim mağazası açılışları yapıldı. Dêrezor'da bir dikiş projesinde 4 kadın çalışıyor. Minbic’te hamur işleri yapan bir fırın var. Ayrıca Reqa’da balık ve fırın projesi bulunuyor. 

Atölyeler, fırınlar, fabrikalar açıldı

Amûdê ve Halep'te mobilya fabrikası ile fırın ve tatlı fabrikası açıldı. Halep'te iki mutfak ve bir kahvehane, Minbic'te ise temizlik fabrikası açıldı. Kobanê'de giyim mağazası, kuaför ve fırın açıldı. Dêrik’de de bir de depo açıldı. Girkê Legê’de bir Dirbêsiyê’de bir market açıldı. Dêrezor'da fırın ve dikiş fabrikası, Reqa’da çuval fabrikası ile su fabrikası açıldı. Ayrıca Şehba’da da bir dikiş fabrikası ve bir fırın açıldı. Zozan Peynir Fabrikası'nda 46 kadın çalışıyor. Qamişlo’daki Şehit Hevrîn Xelef fideliğinde çalışmalar devam ediyor ve genişletilmesi için çaba gösteriliyor.

Kadın Parkı’nın çalışmaları son aşamada

Reqa’daki kadın parkının yapımı bitmek üzere. Tavuk ve inek fabrikası projeleri de tamamlanmak üzere. Hasekê'deki dikiş fabrikası projesinde 24 kadın işçi çalışmalarına devam ediyor. Ayrıca pamuklu çuval dikme projesi de sürüyor. Mantar kooperatifi projesinde 10 kadın, Tirbesipiyê'deki buğday kooperatifinde ise 13 kadın çalışıyor. Hayvancılık kooperatifi projesi ise bin 300 hayvanla devam ediyor.

Sanatsal faaliyetler

Kuzey ve Doğu Suriye'nin tüm bileşenlerinden kadınların yeteneklerini geliştirmek, her alanda onları teşvik etmek ve kadınlar arasındaki ilişkileri güçlendirmek amacıyla birçok sanatsal faaliyet gerçekleştirildi.

*Hîlala Zêrîn, 13 Ağustos'ta ilk Şehit Bercem Kadın Festivalini gerçekleştirdi. Halepli kadınlar için organize edilen festival “Savaş var olma ve özgürlük sanatıdır” adı altında yapıldı.

*Genç Kadınlar Birliği, Reqa’da “Viyan ve Nujîyanların ruhuyla özgürlük savaşında başarılı olacağız” sloganıyla Zeynep Kınacı’nın (Zilan) ölümünün 26’ncı yıl dönümüne denk gelen 30 Haziran'da Şehit Zilan Festivali’ni gerçekleştirdi.

*Kültür-Sanat Yönetimi tarafından "Burada umut var ve bu umut sunulmalı” sloganıyla Arîn Barış Festivali gerçekleştirildi. 5 Ekim’de yapılan festival Kuzey ve Doğu Suriye’nin 6 kentinden 10 tiyatro oyunuyla düzenlendi.

*Kültür ve Sanat Yönetimi tarafından 23 Ekim'de düzenlenen Şehid Herekol Kitap Sergisi'ne yazar, şair ve gözlemci kadınlar katıldı.

*Çok sayıda kadın, 11 Kasım'da başlayan 8’inci Rojava Festivali'ne, 28 Ekim'de düzenlenen Kürtçe Şiir Festivali'ne ve 3 Eylül'de düzenlenen Mersudo Festivali'ne katıldı

Uluslararası günler

8 Mart Dünya Kadınlar Günü nedeniyle “Birlikte devrimimizi savunalım, toprağımızı özgürleştirelim” sloganıyla birçok kentte etkinlikler düzenlendi. Eylemler 23 Şubat'ta başladı ve 10 Mart’a kadar sürdü.

25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında da Ortak Eylem Platformu tarafından “Devletin her türlü şiddetine ve erk zihniyetine karşı: Jin, jiyan, azadî” sloganıyla kampanya başlatıldı. 25 Kasım nedeniyle eğitim programları, diyalog forumları, seminerler, yürüyüşler gerçekleştirildi.

Devam edecek…