مەغریب

 

توێژینەوەیەکی مەیدانی لەسەر هاوسەرگیری پێشوەختە لە مەغریب دەریخست کە ژمارەیەکی زۆر و دۆخێکی مەترسیدار لەم بوارەدا هەیە زۆربەیان پێشتر بە ڕێژەی لە سەدا ٥٣ سوودیان لە خزمەتگوزاری تەندروستی وەرنەگرتوە چونکە ناتوانن خەرجی چارەسەر دابین بکەن.

 

لە توێژینەوەیەکدا کە لەلایەن نوسینگەی داواکاری گشتی بۆ دیاریکردنی هاوسەرگیری پێشوەختە لە مەغریب ئەنجام دراوە، ژمارەی ئەو هاوسەرگیریانەی کە ساڵانە لە تەمەنی زوودا تۆمارکراون لە ساڵی ٢٠٠٤ەوە ئاستی کێشەکە دەردەخات بەرزبونەوەی هاوسەرگیری لە تەمەنی زوودا ڕێگە بە یاساکانی پاراستن و ئەو دامەزراوانە دەدات کە بەرپرسیارن لە سەپاندنیان و هەموو ئەکتەرەکان ببنە جێگای بەرپرسیارەتی.

 

توێژینەوەکە کە وردەکارییەکانی ئاشکرا بوو، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ڕۆژنامە لە ٢٩ی تشرینی دووەم لە مەراکش ڕایگەیاند کە ڕێژەیەکی زۆر لە مۆڵەتەکان تەنها لەسەر بنەمای توێژینەوەی کۆمەڵایەتین بە بێ جێبەجێ کردنی تاقیکردنەوەکە لە سەدا ٤٣.٢٢بوو بە بەراورد بە ٤٨.٦٢ لە سەدی کە بەشدارییان لە تاقیکردنەوە و توێژینەوەی کۆمەڵایەتیدا کردووە، توێژینەوە مەیدانییەکە ئاماژەی بەوەدا کە بازنە کۆمەڵایەتیەکان لاوازتر دەبن و زۆرترین زەمینە بۆ هاوسەرگیری گەنج دروست دەکەن جگە لە کێشەی داب و نەریت و لێکدانەوەی هەڵەی ئایین کە هۆکاری سەرەکی هەڵبژاردنی هاوسەرگیرین لە تەمەنی زوودا.

 

توێژینەوەکە دەریخست کە لاوازییەکی بەرچاو هەیە لە بەکارهێنانی یارمەتی کۆمەڵایەتی لە دادگاکان لە ڕووی توێژینەوەی کۆمەڵایەتی لەسەر هاوسەرگیری لە تەمەنی زوودا چونکە دەبینن لەم بوارەدا پەروەردەیان هەیە کە وایان لێدەکات بەهرەمەند بن ڕێژەی ئەو توێژینانەی کە لەلایەن ئەوانەوە ئەنجام دراوە پێشتر لە سەد ١٢.٢٤تێنەپەڕیوە.

 

هەروەها توێژینەوەکە لاوازییەکی بەرچاوی تۆمار کرد لە داتاکانی ئامارای پەیوەست بە ڕێژەی ئەو تاقیکردنەوەی کە پزیشکی دەروونی ئەنجامیان داوە، چونکە لە سەدا ٠.٢٩ی تاقیکردنەوە تەواوبووەکان تێنەپەڕێت.

 

 

توێژینەوەکە دەریخست کە ڕێژەی هاوسەرگیری لە تەمەنی زوودا لە ساڵانی ڕابردوودا کەمی کردووە

هەمان توێژینەوە بۆی دەرکەوت کە زۆربەی پسپۆڕە پزیشکییە پەسەندکراوەکان لەلایەن پزیشکی گشتیەوە وەرگیراون بۆ ڕێگەدان بە هاوسەرگیری لاوەکی، بە وتەی پزیشکە پسپۆڕەکان. ڕێژەی پۆلی یەکەم پێشتر ٨٦.١٥٪ە لەکاتێکدا ڕێژەی پۆلی دووەم ١٣.٥٦٪ە و ئەوەش زانراوە کە ئەزموونی ئەو کەسانەی کە لە تەمەنی زوودا داوایان لێکراوە هاوسەرگیری بکەن لە نزیکەوە پەیوەندی بە پسپۆڕانی لەدایک بوون و ژنانەوە هەیە.

 

ئەو داواکاریانەی کە لە ساڵی ٢٠١٩دا تۆمار کراون بە مەبەستی ڕەتکردنەوەی هاوسەرگیری لەگەڵ کەمینەکان پێکهاتووە لە ٥٨.٤٪  لە هەموو ئەو داواکاریانەی لەم بوارەدا پێشکەش کراون. هەرچەندە ئەم ڕێژەیە لە ساڵی ٢٠١٨دا لە سەدا ٣٦ بووە، بەڵام لە ساڵی  ٢٠٢٠دا بۆ ٦٥ لە سەدی هەموو داواکارەکان بەرزبووەوە ئەم مەیلە ئەرێنییە هەروەها لە سەرژمێری گشتی مۆڵەتی هاوسەرگیری بچووکدا تێبینی کراوە کە لە ساڵی ٢٠١٨ و ٢٠١٩و  ٢٠٢٠دا بە بەراورد بە ساڵی ٢٠١٧ دابەزیوە.

 

 

ئەو ژنانەی کە لە تەمەنی زوودا هاوسەرگیری دەکەن بێبەشن لە دەرفەتی تەندروستی

ئاشکراش کرا کە ٣٧.٢٦٪ی ژنانی گەنج لە ماڵەوە بە بێ سەرپەرشتی پزیشک و مامان منداڵیان دەبێت و لەلایەن قەیسەرییەوە مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێت چونکە گەشەی جەستەیییان تەواو نەبووە.

 

لەلایەکی ترەوە وەزیری هاوپشتی و هاوکاری کۆمەلایەتی و خێزان عەوەتیف حەیار وتی: "بۆ چارەسەرکردنی کێشەی هاوسەرگیری لەتەمەنێکی زوودا پێویستی بەهەڵوێستێکی بەهێز هەیە کە هەموو لایەنەکانی پەیوەندیدار بەچارەسەرکردن و هۆکارەکانی وەک ئابووری و کۆمەڵایەتی و بەپێی ستراتیژێکی نوێ کە پێگەیەکی تایبەت بەخێزانەکە دەبەخشێت چونکە لەهەموو سیاسەت و بەرنامەیەکدا بۆ گەشەپێدانی کۆمەڵایەتی فراوان و بەردەوام تەرخانکراوە بۆ یەکسانی".