«دادگاهها و جامعه زنان را مجبور به پذیرش خشونت میکنند»
رقیه عثمان، استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه جلوههای خشونت همچنان ادامه دارد، خاطرنشان کرد که دادگاهها و جامعه بر زنان فشار وارد میکنند تا آنها را وادار به پذیرش رفتارهای خشونتآمیز کنند که منجر به تشدید و افزایش روزافزون این پدیده میشود.
هیلین احمد
سلیمانیه - با پیشرفت تمدن و فناوری، جلوههای خشونت مسیرهای متفاوتی نسبت به گذشته پیدا کردهاند. مشکلاتی که در گذشته وجود داشت همچنان در حال ظهور هستند، اما ماهیت خشونت از کشوری به کشور دیگر تفاوت دارد. در برخی کشورها، به دلیل افزایش سطح آگاهی، خشونت علیه زنان نسبتاً در سطح پایینی در نظر گرفته میشود؛ در حالی که در برخی دیگر، بهسبب پایین بودن سطح آگاهی، خشونت علیه زنان نمود بیشتری پیدا میکند.
در اقلیم کوردستان، مشکلات همچنان فراواناند و قوانین نقش لازم و مؤثر خود را ایفا نمیکنند. در شرایط کنونی و با افزایش جمعیت، جلوههای خشونت در اشکال گوناگون ظاهر میشود. با این حال، زنان باید حضور خود را به نیرویی تحولآفرین تبدیل کنند تا با تمام چالشها و موانعی که ذهنیت مردسالار و نظام موجود ایجاد کردهاند، مقابله کنند. همچنین، زنان میتوانند از طریق سازماندهی و همبستگی، برای کاهش خشونت و بازپسگیری حقوق خود در خاورمیانه تلاش کنند.
«با وجود انجام فعالیتها، خشونت همچنان رو به افزایش است»
رقیه عثمان، استاد دانشکده بازرگانی دانشگاه سلیمانیه، با تأکید بر اینکه خشونت در خاورمیانه تنها زنان را هدف قرار نمیدهد، بلکه حملهای علیه تمام انسانیت است، گفت: با وجود ابتکارها و فعالیتهایی که با هدف کاهش این خشونت انجام میشود، جامعه همچنان آن را بازتولید و تثبیت میکند؛ امری که باعث میشود زنان با ذهنیتی مردسالارانه که جایگاه زنان را پایینتر از مردان قرار داده است، روبرو شوند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه موانع و خشونتهای درون خانواده گاه زنان را وادار میکند به سازمانها یا نهادهای تخصصی پناه ببرند، اما این مراکز به دلایل مختلف نقش خود را بهدرستی ایفا نمیکنند، گفت: این وضعیت زنان را مجبور میسازد دوباره نزد خانوادههایشان بازگردند و خود را بار دیگر در برابر همان چرخه خشونت ببینند.
رقیه عثمان در ادامه با اشاره به اینکه رسانهها نقش مؤثری در مقابله با خشونت علیه زنان ایفا نمیکنند؛ بلکه گاهی حتی به ابزاری تبدیل میشوند که به تقویت و تشویق آن کمک میکند، گفت: این وضعیت زمانی خطرناکتر میشود که نقش دادگاهها در حمایت از زنان و اعطای حقوقشان ضعیف باشد. پروندههای مربوط به قتل زنان یا خشونت علیه آنان اغلب بهحاشیه رانده میشود و به دلیل ملاحظات سیاسی یا اجتماعی، توجه کافی به آنها نمیشود. به این ترتیب، هنگامی که زن برای دادخواهی به دستگاه قضایی مراجعه میکند، پروندهها با ذهنیتی مردسالارانه اداره میشود که مشکل را تشدید میکند. در نتیجه، خود نظام قضایی به عاملی برای تداوم خشونت بدل میشود، به جای آنکه وسیلهای برای پایان دادن به آن باشد.
«قانونها آنگونه که باید، در مقابله با خشونت علیه زنان عمل نمیکنند»
رقیه عثمان با تأکید بر اینکه خشونت علیه زنان همچنان تا امروز ادامه دارد و دادگاهها و جامعه، هر دو، زنان را به پذیرش این واقعیت سخت وادار میکنند، گفت: «در جامعه ما، با وجود اذعان به وجود خشونت، اگر زنی بخواهد از راه قانونی از همسرش جدا شود، خود را در برابر دادگاه و جامعهای مییابد که اشکال گوناگونی از خشونت روانی و برچسبزنی اجتماعی را بر او تحمیل میکنند. نبودِ مجازات برای مرتکبان خشونت و قتل، وضعیت را بدتر میکند و به عاملی تبدیل میشود که به تداوم و تثبیت این پدیده دامن میزند.»
وی در ادامه افزود: در سالهای گذشته، پروندههای قتل هنگام محاکمهی مجرمان تحت پوشش رسانهای قرار میگرفت، اما امروز، با وجود افزایش موارد قتل و خشونت، به رسانهها اجازهی پوشش این پروندهها در داخل دادگاهها داده نمیشود، و این امر به دلایل سیاسی صورت میگیرد. این وضعیت خود نوعی تشویق سیستماتیک به قتل زنان به شمار میرود. مهمتر از آن، اگر در برابر جرایم قتل، بازخواست و پیگیری قانونی انجام نشود، این امر زمینهای برای تداوم قتل زنان ایجاد میکند.
رقیه عثمان با اشاره به اینکه در اقلیم کوردستان و عراق، در شرایطی که ابزارها و روشهای مختلف قتل بهطور گسترده در دسترساند و علاوه بر آن، سلاحها در بسیاری از خانهها وجود دارند و اغلب نیز بهطور رسمی مجوز دارند، «پاسخگویی قانونی همچنان در سطح مطلوب قرار ندارد»، گفت: این وضعیت، وزارتخانهها و نهادهای مسئول را به یکی از عوامل اصلی در تشدید پدیدهی گسترش سلاح میان غیرنظامیان تبدیل میکند؛ امری که به افزایش نرخ قتل و فراهم شدن زمینهی ارتکاب بیشتر این جرایم کمک میکند.
رقیه عثمان در پایان، بر اهمیت جلوگیری از نگهداری سلاح در منازل و ممانعت از بردن سلاح توسط نظامیان به خانههایشان تأکید کرد تا از افزایش موارد خشونت جلوگیری شود و تأکید کرد که آگاهی زنان باید از درون خودشان نشأت بگیرد و از طریق تقویت خودآگاهی برای مقابله با جلوههای خشونت شکل گیرد. «اگر یکی از اعضای خانواده رفتار خشونتآمیز انجام دهد، ابتدا باید تلاش شود مشکلات در داخل خانواده حل شود، و اگر این تلاشها بینتیجه بود، زنان باید به سازمانهای زنان و سپس به دادگاهها مراجعه کنند تا بتوانند مقابله با خشونت را تضمین کرده و آن را متوقف کنند.»